Đất đèn là gì? Chắc hẳn có nhiều bạn chưa nghe đến từ đất đèn, nhưng đây là một chất sử dụng khá nhiều trong cuộc sống. Để hiểu rõ hơn về khí đất đèn, mời các bạn theo dõi bài viết sau để giải đáp câu hỏi trên.
Đất đèn là gì?
Đất đèn là một hợp chất hóa học của canxi và cacbon, có tên gọi khác là Canxi cacbua hoặc Cacbua canxi (tên tiếng Anh là Calcium carbide). Công thức hóa học của khí đất đèn là CaC2.
Đất đèn là hợp chất hóa học với công thức là CaC2
Màu của đất đèn phụ thuộc vào kích cỡ, tạp chất của chất bám vào từ đen cho đến màu xám; thường đất đèn có màu xám hoặc màu nâu. Khi đất đèn bị ẩm sẽ sinh ra mùi hăng rất khó ngửi.
Quy trình sản xuất đất đèn như thế nào?
Để sản xuất đất đèn cần phải có điều kiện nhiệt độ cao 2000 độ C. Chính vì vậy, nếu sử dụng phương pháp nhiệt truyền thống như: than chì, củi sẽ không thể tạo được nhiệt độ cao như trên.
Đất đèn được điều chế theo quy mô công nghiệp
Điều chế đất đèn thường được sản xuất với quy mô công nghiệp sử dụng những lò hồ quan với nhiệt độ 2000 độ C. Nguyên liệu đất đèn có thành phần chính là than cốc và vôi sống. Ta có phương trình phản ứng điều chế CaC2 như sau:
3 C + CaO → CaC2 +CO↑ (2000 độ C)
Sau phản ứng thì sản phẩm sinh ra có khoảng hơn 80 % về khối lượng có chứa canxi cacbua. CaC2 có kích thước khoảng vài mm cho đến 50mm, phần lớn các tạp chất này nằm ở các hạt có kích cỡ khá nhỏ. Hàm lượng CaC2 sau phản ứng điều chế được xác định bằng lượng khí axetilen được tạo ra khi tác dụng với H2O.
Ứng dụng của đất đèn
Đất đèn – CaC2 là một hợp chất hóa học được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành như: nông nghiệp, công nghiệp, vận tải, sản xuất hàng tiêu dùng…Cụ thể:
Trong công nghiệp
- Sản xuất đất đèn xì axetilen: Để sản xuất ra Axetilen người ta cho phản ứng đất đèn + H2O. Việc sản xuất axetylen công nghiệp rất quan trọng vì axetilen là nguyên liệu không thể thiếu trong ngành công nghiệp hóa chất. Đặc biệt axetilen được sử dụng đề điều chế Poly Vinyl Clorua (PVC).
Đất đèn để điều chế ra đèn xì axetilen
- Chế tạo thép: Trong ngành chế tạo thép, đất đèn dùng để khử lưu huỳnh trong kim loại sắt, chuyển các vụn sắt thành dạng lỏng.
- Chế tạo pin: Người ra sử dụng CaC2 để chế tạo pin bằng cách sử dụng khí axetilen (C2H2) từ đất đèn để tạo ra các muội than hay còn gọi là muội axetilen. Sau đó, đem muội than này mang đi chế tạo thành pin.
Trong nông nghiệp
Đất đèn – Canxi cacbua dùng là chất ủ, kích thích trái cây nhanh chín hơn. Hoạt động bằng cách cho đất đèn tác dụng với nước hoặc hơi nước để tạo phản ứng sản sinh ra khí Acetylen (C2H2 hoặc CH ≡ CH) theo phản ứng:
CaC2 + 2 H2O → C2H2↑ + Ca(OH)2.
Đất đèn có độc không? Tác hại đất đèn là gì?
Trước đây người ta thường dùng đất đèn để thúc đẩy cho trái cây chín nhanh như đu đủ, xoài, chuối…nhanh chóng cung cấp ra thị trường. Khi quá lạm dụng, canxi cacbua được cho là hết sức nguy hiểm vì nó có tính ăn mòn cao.
Đất đèn độc và gây nguy hiểm đến sức khỏe người dùng
Đất đèn có thành phần chính là asen và phốt pho, gặp nước sẽ sinh ra khí axetylen. Ba chất này gặp nhau sẽ nếu đi vào cơ thể người có thể tăng nguy cơ mắc ung thư, rối loạn giấc ngủ, rối loạn tâm thần, thậm chí gây bệnh mất trí nhớ.
Hiện nay, ở một số nước đã cấm sử dụng đất đèn trong nông nghiệp nhằm bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng. Tuy nhiên, vẫn có một số người bán trái cây vẫn cố tình sử dụng chúng vì những lý do lợi nhuận mà bất chấp sức khỏe của chính mình và người tiêu dùng.
Như vậy, với những chia sẻ về đất đèn là gì, quá trình sản xuất và ứng dụng của đất đèn trong cuộc sống. Mong rằng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích cho bạn.
Xem thêm:
- Khí argon là gì? Cách chế tạo, bảo quản và ứng dụng của khí argon
- Vôi tôi Ca(OH)2 là gì? Tính chất, ứng dụng và cách phân biệt với vôi sống
