Vôi tôi là gì? Ca(OH)2 là gì? Công thức hóa học, tính chất vật lý, ứng dụng của vôi tôi như thế nào? Chúng ta hãy cùng khám phá những điều thú vị này trong bài viết dưới đây nhé.
Vôi tôi là gì? Ca(OH)2 là gì?
Vôi tôi còn được gọi là Canxi hydroxit, là một hợp chất hóa học tồn tại trong điều kiện thường ở dạng rắn, màu trắng không mùi, dễ bắt cháy. Vôi tôi ít tan trong nước nhưng tan nhiều trong các dung dịch hữu cơ, vô cơ, axit.
Vôi tôi là hợp chất hóa học rắn màu trắng
Công thức hóa học của vôi tôi là Ca(OH)2.
Các dạng của vôi tôi bao gồm có:
– Dung dịch Ca(OH)2 chưa lọc hay còn gọi là vôi sữa, vẫn còn chứa các hạt canxi hidroxit rất mịn.
– Nước vôi trong: Là dung dịch Ca(OH)2 sau khi lọc bỏ cặn rắn và thu được dung dịch Ca(OH)2 trong suốt.
Nước vôi trong là gì?
Nước vôi trong là phần nước trong sau khi được chiết xuất từ quá trình hòa vôi bột với nước tạo thành dung dịch trắng đục. Sau khi để nước lắng đọng và gạn lấy phần nước trong bên trên ta được nước vôi trong.
Ngoài nước vôi trong tạo thành khi hòa tan CaO vào nước, ta còn thu được một chất lỏng đặc hơn ở dạng huyền phù màu sữa gọi là vôi tôi. Quá trình hòa tan vôi sống vào nước (phản ứng giữa CaO với H2O) được gọi là tôi vôi.
Trong công nghiệp thực phẩm, người ta còn tạo ra hỗn hợp này bằng cách sử dụng vôi sống (CaO) ngâm với nước.
Tính chất của vôi tôi Ca(OH)2
Tính chất vật lý của Ca(OH)2
Ca(OH)2 là chất rắn màu trắng, tan ít trong nước, khi tan sẽ tạo thành dung dịch canxihiđroxit.
– Nhiệt độ nóng chảy của vôi tôi là 580 độ C (853 K).
– Phân tử gam của vôi tôi là 74,093 g/mol.
– Ca(OH)2 không có mùi, dễ bắt cháy.
Tính chất hóa học Ca(OH)2
Ca(OH)2 mang tính chất của một Bazơ bởi nó có 2 đặc điểm sau:
– Khi thử giấy quỳ vào Ca(OH)2 sẽ có hiện tượng giấy quỳ đổi thành màu xanh.
Quỳ tím đổi màu xanh khi cho vào Ca(OH)2
– Khi cho dung dịch phenolphtalein vào Ca(OH)2, hiện tượng xảy ra là dung dịch phenolphtalein đổi thành màu hồng.
+ Ca(OH)2 phản ứng hóa học với axit tạo thành muối và nước:
Ca(OH)2 + 2HCl → CaCl2 + 2H2O
+ Ca(OH)2 phản ứng hóa học với oxit axit tạo ra muối kết tủa, sau đó tan đi và tạo ra một sản phẩm nữa là nước. Ta có 2 PTPƯ hóa học sau:
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O
2 CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2
+ Ca(OH)2 sẽ tác dụng dung dịch muối tạo nên 2 chất mới là muối mới và bazơ mới.
Ca(OH)2 + CuCl2 → Cu(OH)2 + CaCl2
Ca(OH)2 + Mg(HCO3)2 → CaCO3 + MgCO3 + 2H2O
Cách điều chế vôi tôi Ca(OH)2
Cách phổ biến nhất dùng để điều chế vôi tôi được thể hiện qua các phản ứng hóa học sau:
Bước 1: Lấy đá vôi (CaCO3) bỏ vào lò nung lên thành vôi sống (CaO):
CaCO3 → CaO + CO2 ( Nhiệt độ cao)
Bước 2: Thả vôi sống (CaO) vào nước, ta sẽ thu được Ca(OH)2.
CaO + H2O → Ca(OH)2.
Bên cạnh đó, có một số phương pháp điều chế vôi tôi khác như: hòa tan canxi vào nước hoặc cho đất đèn CaC2 (thường dùng trong sản xuất trong công nghiệp) rồi trộn lẫn với nước theo một tỷ lệ thích hợp.
Vôi tôi có nguy hiểm không?
Vôi tôi Ca(OH)2 được đánh giá là một chất khá nguy hiểm nếu không biết cách sử dụng:
– Khi tiếp xúc với mắt: làm tổn thương lớp niêm mạc khiến mắt bị ngứa, đỏ, viêm, nếu nặng có thể dẫn đến mù lòa.
Vôi tôi có thể gây nguy hiểm cho mắt
– Khi tiếp xúc với da: không cẩn thận có thể gây phỏng da, phồng rộp khiến da bị viêm nhiễm.
– Tiếp xúc với đường tiêu hóa: làm bỏng rát vùng miệng, dạ dày, thực quản, có thể làm kích ứng đường tiêu hóa, dẫn đến chảy máu trong.
– Trường hợp hít phải hơi vôi tôi: Có thể gây kích ứng đường hô hấp, khiến người hít phải sẽ bị ho, hắt hơi liên tục. Nếu liên tục hút hơi vôi tôi trong thời gian dài sẽ gây hiện tượng khó thở, nặng hơn có thể gây bất tỉnh, thậm chí tử vong.
Ứng dụng của vôi tôi Ca(OH)2
Trong nông nghiệp
– Vôi tôi thường được sử dụng để khử phèn, khử chua, làm giảm độ pH của đất trồng trọng.
– Canxi hidroxit được sử dụng làm thuốc Polikar nhằm bảo quản rau, quả, tránh bị hư hỏng, nấm mốc.
Trong xây dựng
Vôi tôi là thành phần quan trọng để giúp tạo ra hỗn hợp kết dính các nguyên liệu khác để trát tường. Sở dĩ, Ca(OH)2 được ưa chuộng bởi nước và vôi tạo thành một hỗn hợp khá dẻo, tương đương như hồ, có khả năng kết dính cao. Khi để ngoài không khí một thời gian chúng sẽ tự khô lại.
Vôi tôi giúp tạo ra chất kết dính được sử dụng nhiều trong xây dựng
Trong công nghiệp
– Ca(OH)2 được sử dụng trong các ngành công nghiệp da thuộc để trung hòa phần axit dư thừa có trong da.
– Trong công nghiệp hóa chất:
+ Ca(OH)2 sản xuất (C17H35COO)2Ca (stearat canxi)
+ Dùng Ca(OH)2 tác dụng với axit clorua HCl để tạo ra Canxi clorua CaCl2
+ Sản xuất Canxi cacbonat CaCO3 khi cho Ca(OH)2 tác dụng với dioxit cacbon.
+ Sản xuất Đồng hidroxit Cu(OH)2 khi cho Ca(OH)2 tác dụng với CuCl2.
– Trong ngành công nghiệp dầu mỏ: Canxi hidroxit giúp tạo ra các loại phụ gia cho dầu thô như sulphatic, fenatic, alkilsalicatic. Khi vôi tôi phản ứng hóa học và tạo kết tủa, giúp loại bỏ các tạp chất trong dầu, để sản xuất dầu sạch, nguyên chất.
– Trong công nghiệp sơn: Vôi tôi được sử dụng để sản xuất các sản phẩm khô dùng để trang trí.
– Ngành công nghiệp muối ăn, muối y tế: Canxi hidroxit được sử dụng để loại bỏ Canxi cacbonat và Magie cacbonat trong nước biển.
Trong thực phẩm
– Dùng làm bánh mứt: giúp làm giảm mùi hăng, vị đắng của một số nguyên liệu làm mứt như: bí đao, cà rốt, dừa, đu đủ,… Đồng thời, cũng giúp cho mứt có độ dẻo, thơm ngon hơn mà không bị nhũn khi chế biến.
– Làm bánh: có thể dùng làm bánh ú, bánh tẻ, bánh đúc…có tác dụng làm bánh dẻo dai, rắn chắc hơn.
– Trong sản xuất bia rượu, nước giải khát: Thường sử dụng vôi tôi để xử lý nguồn nước trong quá trình sản xuất nước giải khát, rượu bia.
Ca(OH)2 trong y học
– Canxi hidroxit ở dạng bột nhão được dùng trong nha khoa, có chất chống lại tác nhân gây sâu răng.
Ca(OH)2 ứng dụng trong nha khoa giúp chống sâu răng
– Là thành phần quan trọng có trong một số loại thuốc như thuốc thúc đẩy quá trình rụng lông.
Trong phòng thí nghiệm
Canxi hidroxit hay được sử dụng làm thuốc thử nhằm nhận biết các ion CO32- trong dung dịch nhờ vào việc tạo thành muối CaCO3 kết tủa sau khi xảy ra phản ứng.
Cách phân biệt vôi tôi và vôi sống chuẩn nhất
Dưới đây là một số đặc điểm giúp bạn có thể phân biệt được vôi tôi và vôi sống dễ dàng. Cụ thể:
| Phân biệt |
Vôi tôi |
Vôi sống (bột) |
| Tên khoa học | Canxi hiđroxit | Canxi oxit |
| Công thức hóa học | Ca(OH)2 | CaO |
| Đặc tính |
Chất rắn, màu trắng, có thể tan trong nước và tạo thành dung dịch Canxi hidroxit, trong quá trình phản ứng sẽ tỏa ra ít nhiệt |
Chất rắn, màu trắng, khi tác dụng với nước tạo ra phản ứng và tạo ra dung dịch Canxi hidroxit, trong quá trình phản ứng sẽ tỏa ra nhiều nhiệt |
| Điều chế | Điều chế đơn giản chỉ cần cho vôi sống vào trong nước (CaO + H2O → Ca(OH)2 ) | Điều chế bằng cách sử dụng lò nung ở nhiệt độ cao (CaCO3 = CaO + CO2 ) |
Trên đây là bài viết về vôi sống là gì, nước vôi trong là gì, tính chất, cách điều chế, ứng dụng của vôi tôi. Mong rằng những thông tin trong bài viết này sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích để có thể áp dụng trong cuộc sống hàng ngày.
