Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp gì? Ý nghĩa của nuôi cấy mô tế bào là gì? Vai trò và ứng dụng của phương pháp này ra sao? Nội dung bài viết hôm nay sẽ giải đáp chi tiết, mời bạn cùng khám phá nhé!
Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp gì?
Nuôi cấy mô tế bào là gì?
Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp tổng hợp nhiều kỹ thuật nuôi cấy giúp duy trì cơ quan thực vật, mô tế bào có thể sống và phát triển trong điều kiện vô trùng. Kỹ thuật này được thực hiện trong điều kiện môi trường giàu dinh dưỡng với những thành phần đã xác định.
Nuôi cấy mô tế bào giúp duy trì, phát triển thực vật
Ý nghĩa của nuôi cấy mô tế bào là gì?
Ý nghĩa nuôi cấy mô tế bào trên thực vật khác nhau sẽ mang đến nhiều lợi ích vượt trội hơn so với các phương pháp nuôi cấy truyền thống đã sử dụng trước đó. Cụ thể:
- Tạo ra được số lượng cây nhân bản chính xác mang đến các loại giống chất lượng cao, hoặc có tính trạng theo mong muốn.
- Tạo ra các cây, hoa cho thực vật phát triển, trưởng thành an toàn, nhanh chóng hơn.
- Tạo ra hàng loại các cây khác nhau mà không bị lệ thuộc vào các hạt giống hay sự thụ phấn.
- Tạo ra cây, hoa trong điều kiện vô trùng nên cây không mang yếu tố mầm bệnh, mầm sâu.
- Hỗ trợ cho các loài giống yếu, có tỷ lệ nảy mầm thấp có thể sinh sôi, phát triển tốt hơn như: hoa lan, cây nắp ấm,…
- Làm sạch các loại cây bị nhiễm yếu tố lây nhiễm, các giống cây bị nhiễm virus. Từ đó tạo ra được nguồn giống cây sạch để đưa vào nuôi trồng ở quy mô lớn hơn, phục vụ cho ngành nông nghiệp – đồng ruộng.
Nuôi cấy mô tế bào thực vật có ý nghĩa quan trọng
Cơ sở của nuôi cấy mô tế bào là phương pháp gì?
Tính toàn năng của tế bào
- Trong tế bào thực vật có chứa các hệ gen quy định loài đó nên chúng mang toàn bộ thông tin của loài.
- Tế bào thực vật có thể sinh sản vô tính với điều kiện nuôi cấy thích hợp để phát triển thành các cây con hoàn chỉnh.
Khả năng phân hóa và phản phân hóa của thực vật
- Phân hóa tế bào: Quá trình để một tế bào chuyển đổi từ phôi thành tế bào chuyên hóa nhằm đảm bảo các chức năng khác nhau.
- Phản phân hóa tế bào: Quá trình tế bào chuyên hóa về tế bào phôi sinh trong điều kiện thích hợp, sau đó chúng sẽ tiếp tục phân chia mạnh mẽ.
Quy trình nuôi cấy mô tế bào thực vật diễn ra như thế nào?
Kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào là phương pháp được tiến hành với điều kiện vô trùng, không khí đã được qua bộ lọc HEPA và thực hiện tủ cấy. Các bước nuôi cấy mô tế bào thực vật như sau:
Quy trình nuôi cấy mô tế bào thực vật
Bước 1: Chọn mẫu cấy tốt, không bị nhiễm sâu bệnh, cụ thể:
- Chọn giống cây khỏe, sạch bệnh (trừ trường hợp muốn phục hồi giống cây trên mẫu bệnh thì cần lấy mẫu cây nhiễm bệnh).
- Chọn mô phân sinh ở phần đỉnh chồi, đỉnh rễ, hay bộ phận non của cây.
Bước 2: Khử trùng
Quy trình nuôi cấy mô tế bào thực vật
- Sử dụng mẫu, dụng cụ được tẩy rửa, khử trùng sạch sẽ.
- Cắt bỏ phần đỉnh sinh trưởng thành các phần nhỏ, rồi đem tẩy rửa và khử trùng trong buồng vô trùng.
Bước 3: Tạo chồi
Lấy tiêu chuẩn môi trường dinh dưỡng cần thiết với các nguyên tố đa lượng ( N, S, Ca, K, P) nguyên tố vi lượng (Fe, B, Mo, I, Cu), đường (Saccarozơ, Glucozơ), chất điều hòa sinh trưởng thực vật (Cytokinin, Auxin).
Ngoài ra, có thể bổ sung Cytokine hoạt hóa để tạo chồi giúp phát triển thân cành cho chồi khi đặt trong môi trường dinh dưỡng.
Bước 4: Tạo rễ
Sau khi đã nuôi chồi đạt đủ tiêu chuẩn về chiều cao, số lượng lá non thì tới bước tạo rễ, bổ sung các chất kích thích cho thực vật như auxin, IBA…
Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng
Chuyển cây sang môi trường mới gần tương ứng với điều kiện tự nhiên bên ngoài môi trường, đó là các điều kiện tương đồng về: nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm,…
Bước 6: Trồng cây ra ngoài môi trường
Khi cây nuôi cấy đã đạt tiêu chuẩn về chiều cao thì có thể đem ra ngoài trồng tại vườn ươm.
Khi cây đạt tiêu chuẩn có thể đem trồng ra ngoài
Giải thích chi tiết
- Đối với nguồn nguyên liệu dùng để nuôi cấy tế bào thực vật thì có thể sử dụng thực vật sống lấy từ môi trường đang bị nhiễm bệnh do các vi sinh gây ra. Do đó, bước quan trọng đầu tiên là khâu khử trùng trên bề mặt nguyên liệu ban đầu (mẫu cấy) bằng cách cho vào dung dịch hóa chất.
- Khi khử trùng thường sử dụng mẫu cấy bằng cồn/natri hoặc canxi hypochlorite. Với mỗi mẫu cây sau nuôi cấy sẽ được đưa vào môi trường cấy đặc hoặc lỏng khác nhau. Trong đó, môi trường đặc được pha từ môi trường chất lỏng trộn các chất tạo gel.
- Các chồi mới nảy sinh từ việc nuôi cấy mẫu ban đầu sẽ trải qua các quy trình cắt, tạo rễ, tạo cây con hoàn chỉnh….Sau đó có thể đem ra để trồng trên các chậu đất hoặc trồng trong điều kiện của nhà kính.
Trên đây là những chia sẻ về nuôi cấy mô tế bào, ý nghĩa và quy trình nuôi cấy mô tế bào thực vật. Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn nắm rõ được phần kiến thức này để từ đó có thể áp dụng tốt nhất.
Xem thêm:
- Thuỷ canh là gì? Các mô hình và kĩ thuật trồng rau thuỷ canh tại nhà
- Phân vi sinh là gì? Phân loại, tác dụng, cách sử dụng và bảo quản
