Trong cuộc sống, có những trường hợp ngụy biện mà chúng ta tưởng chừng như rất hợp lý, nhưng suy nghĩ sâu xa thì lại hoàn toàn không đúng. Vậy ngụy biện là gì? Các loại ngụy biện phổ biến hiện nay là gì? Tác hại của ngụy biện là gì?. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết những vấn đề này qua thông tin trong bài viết nhé.
Ngụy biện là gì?
Ngụy biện chính là việc sử dụng lập luận một cách sai lầm, không hợp lý và cố ý vi phạm các quy tắc logic trong suy luận. Một lý luận ngụy biện còn có ý lừa đảo bằng cách làm cho sự việc đó trở nên tốt hơn so với thực tế.
Ngụy biện là sử dụng lập luận khiến cho người nghe tưởng chừng điều đó đúng nhưng thật ra lại sai
Một số ngụy biện cố ý nhằm mục đích đánh lạc hướng người nghe, người đọc để họ lầm tưởng cái sai là đúng và cái đúng là sai. Những sai lầm không cố ý trong sự suy luận do cẩu thả, thiếu hiểu biết cũng được gọi là ngụy biện.
Ngụy biện khi bị lạm dụng quá nhiều có thể trở thành thói quen, khiến cho tư duy trở bị sai trái, lệch lạc. Người có lối tư duy ngụy biện rất có thể không phân biệt được sự đúng sai, nhiều trường hợp còn cho rằng mình luôn đúng.
Tác hại của ngụy biện
Sau khi đã tìm hiểu rõ khái niệm ngụy biện là gì ở bên trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tác hại của sự ngụy biện ở bên dưới đây. Đó là:
- Truyền đạt những tư tưởng không đúng sự thật dẫn đến sự hiểu lầm, ngộ nhận một cách tai hại cho người nghe. Bởi những lời ngụy biện thường có độ chân thật khá cao, nếu người nghe thiếu hiểu biết thì rất dễ nghĩ rằng đó đều là sự thật.
- Người ngụy biện có nguy cơ đánh mất lòng tin từ những người khác. Những lời ngụy biện có thể nghe thấy rất hợp lý, nhưng đối với người có hiểu biết thì họ sẽ dễ dàng nhận ra được đâu là đúng và đâu là sai. Khi bị phát hiện ra sự ngụy biện một cách cố chấp, các bạn sẽ khiến cho người khác có cái nhìn tiêu cực về mình.
Người ngụy biện có thể sẽ đánh mất lòng tin từ người khác
- Việc lạm dụng sự ngụy biện quá nhiều thì đôi khi còn khiến cho các bạn không biết được những lời bản thân nói ra là đúng hay sai. Qua đó tạo ra hành động vô thức theo thói quen là luôn cho rằng bản thân mình đúng trong mọi trường hợp. Việc này gây ảnh hưởng rất tiêu cực đến khả năng tư duy, logic và kiến thức của chính bản thân các bạn.
Các loại ngụy biện thường hay gặp trong cuộc sống
Qua các thông tin trên, chắc chắn các bạn đã hiểu rõ khái niệm và tác hại của ngụy biện là gì rồi. Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại ngụy biện thường hay gặp trong cuộc sống hằng ngày:
Ngụy biện dựa vào sự uy tín của cá nhân
Đây chính là loại ngụy biện được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Thông thường, khi đưa ra một lập luận, chúng ta cần phải có các dẫn chứng, bằng chứng để thuyết phục được người nghe. Tuy nhiên, trong trường hợp không có bằng chứng, chứng cứ thì người đó sẽ đem sự uy tín của bản thân ra để làm tin khiến cho nhiều người tin tưởng hơn.
Đối với loại ngụy biện này, mấu chốt nằm ở sự uy tín của cá nhân được đem ra để làm dẫn chứng. Sự uy tín của cá nhân đó không làm cho lời nói ngụy biện của họ trở nên đúng sự thật được. Thay vào đó, nó khiến cho người nghe có niềm tin và nghĩ rằng những gì mình được nghe có khả năng cao đúng sự thật.
Ngụy biện theo đám đông
Loại hình ngụy biện phổ biến thứ hai trong trong cuộc sống mà nhiều người sử dụng là ngụy biện theo đám đông dư luận. Họ đã dựa vào ý kiến của số đông để làm lập luận, dẫn chứng thuyết phục người nghe tin tưởng mình.
Ngụy biện theo đám đông được rất nhiều người sử dụng trong cuộc sống hằng ngày
Nếu đó là ý kiến của một vài cá nhân thì có thể không đúng. Nhưng ý kiến đó lại đông người đồng thuận thì chắc chắn ai cũng phải chấp nhận rằng điều đó là đúng sự thật. Lợi dụng điều này, nhiều người đã sử dụng ý kiến của đám đông để ngụy biện cho những lập luận của họ là chính xác, dù chưa có ai kiểm chứng.
Ngụy biện dựa vào sức mạnh
Đây là một loại ngụy biện không cần sử dụng đến những dẫn chứng mà vẫn khiến cho người khác tin điều người đó nói là sự thật. Ngụy biện dựa vào sức mạnh tức là người nói sẽ sử dụng bạo lực, vũ lực để ép buộc người khác phải công nhận lập luận của họ là đúng.
Ví dụ về ngụy biện dựa vào sức mạnh: Người A nói một con chó là con mèo. Đương nhiên các bạn sẽ không cho rằng điều ấy là sự thật bởi ai cũng thấy lập luận đó là vô lý. Thế nhưng sau khi bị người A đánh 100 roi thì chắc chắn các bạn phải thừa nhận điều ấy là đúng sự thật vì không muốn ăn thêm đòn roi.
Ngụy biện dựa vào tình cảm
Yếu tố được sử dụng nhiều nhất trong ngụy biện chính là tình cảm. Đối phương sẽ tác động tâm lý, khơi gợi lòng trắc ẩn khiến cho người nghe thông cảm và chấp nhận lập luận của họ. Loại ngụy biện này được sử dụng rất nhiều trong đời sống thường ngày của chúng ta.
Ví dụ như: Một tên trộm đã lấy 100 triệu đồng của người A và bị bắt ngay tại trận. Tuy nhiên, tên trộm lại ngụy biện rằng hắn ta làm như thế cũng vì muốn chữa bệnh cho mẹ già.
Lúc này, lòng trắc ẩn và thương hại của người A dễ dàng bị khơi dậy, thông cảm, tin điều hắn nói là sự thật và sẵn sàng tha thứ. Thế nhưng tất cả chỉ là một lời nói dối mà tên trộm đã ngụy biện thành công để đánh lừa người A.
Sử dụng luận đề khác để ngụy biện
Hiểu đơn giản thì loại ngụy biện này chính là đánh tráo khái niệm. Người nói sẽ đưa ra một luận đề khác để thay cho luận đề ban đầu trong lúc tranh luận, chứng minh lập luận của họ là đúng.
Đưa ra lập luận khác để thay thế cho lập luận ban đầu khiến người nghe nhầm lẫn
Người nói sẽ dựa vào lập luận khác được đưa ra lúc sau để giải thích, lý luận một cách chặt chẽ nhằm chứng minh cho lập luận của bản thân đúng 100%. Lúc này, mọi người trong cuộc tranh luận sẽ quên đi và không đánh động đến luận đề đưa ra lúc ban đầu thêm một lần nào nữa.
Hai lập luận ấy có thể bị đánh tráo dễ dàng bằng những khái niệm, từ ngữ đồng âm nhưng khác nghĩa, từ có nhiều nghĩa,… nhằm đánh lừa người khác trong lúc lập luận.
Ngụy biện công kích cá nhân
Đây là loại ngụy biện có sự tác động đến tinh thần để ép buộc người khác phải đồng ý với lập luận của người nói. Ngụy biện công kích cá nhân là hành vi tấn công tinh thần bằng những lời nói miệt thị, hạ thấp danh dự của người nghe.
Dựa vào hành động đó khiến cho đối phương nghĩ rằng bản thân mình thật thấp kém, thua kém rất nhiều so với người nói. Từ đó, người nói sẽ khiến cho đối phương nhụt chí và cho rằng lập luận của người tài giỏi hơn mình thì chắc chắn sẽ đúng, còn lập luận của bản thân là sai.
Ngụy biện công kích động cơ
Ngụy biện công kích động cơ là một loại hình ngụy biện đúng sai có tính “sát thương” vô cùng cao, dễ dàng thuyết phục và bẻ gãy lý luận của bất kỳ ai. Hiểu đơn giản thì loại ngụy biện này sử dụng động cơ đưa ra lập luận của đối phương để bẻ gãy luận đề của họ, thay vì xem xét hay đánh giá lập luận của họ.
Cách bác bỏ sự ngụy biện
Như vậy, với các thông tin bên trên, chắc chắn các bạn đã hiểu rõ “ngụy biện là gì, phân loại và tác hại của nó như nào rồi. Vậy làm sao để bác bỏ được sự ngụy biện của người khác hiệu quả?
Để bác bỏ được lời ngụy biện của ai đó thì thứ duy nhất các bạn cần sử dụng tính là tính hợp lý. Chỉ cần các bạn lập luận chặt chẽ, đưa ra dẫn chứng cụ thể thì cho dù đối phương có sử dụng bất kỳ thủ đoạn, lời lẽ gì cũng không thể chối cả.
Đưa ra lập luận chặt chẽ, logic và khoa học để đối phương không thể ngụy biện được
Khi cố gắng bác bỏ sự ngụy biện của người khác, các bạn cần phải chú ý đến những điều sau:
- Luôn phải giữ vững tâm lý, đừng để bị thao túng tâm lý hay cảm xúc lấn át lý trí.
- Không để cho hành động của người khác tác động đến những lập luận của bản thân.
- Phải thật kiên định với quyết định, lập trường của chính bản thân mình.
- Đưa ra những lập luận, dẫn chứng hoàn toàn tuân theo sự logic, hợp lý và khoa học.
Hy vọng bài viết mang đến thông tin hữu ích để các bạn hiểu rõ ngụy biện là gì? Các loại ngụy biện phổ biến trong cuộc sống hằng ngày là gì? Tác hại của ngụy biện là gì?. Nếu các bạn còn vấn đề gì chưa rõ về nội dung trong bài, hãy bình luận bên dưới để được giải đáp chi tiết.
Xem thêm:
- Phiến diện là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách khắc phục
- Giả tạo là gì? 5 Dấu hiệu nhận biết người sống giả tạo
- Sĩ diện là gì? Người có tính sĩ diện tốt hay xấu?
