Hô hấp tế bào là nội dung quan trọng trong Sinh học 10, được xuất hiện trong các bài thi, bài kiểm tra rất nhiều. Nếu không nắm vững kiến thức này, các bạn sẽ không đạt được điểm cao. Vậy hô hấp tế bào là gì? Phương trình, sản phẩm, bản chất và ý nghĩa của hô hấp tế bào là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết qua những thông tin trong bài viết này.
Hô hấp tế bào là gì?
Hô hấp tế bào là tập hợp các phản ứng và quá trình trao đổi chất diễn ra bên trong các tế bào của sinh vật nhằm chuyển đổi năng lượng hóa học có trong các chất dinh dưỡng thành adenosine triphosphate (ATP) và sau đó giải phóng ra các chất thải.
Quá trình hô hấp tế bào
Những phản ứng có liên quan đến hô hấp là phản ứng dị hóa, phá vỡ các phân tử lớn thành phân tử nhỏ hơn, giải phóng năng lượng trong quá trình. Do liên kết yếu “cao năng” được thay bằng những liên kết mạnh hơn trong các sản phẩm.
Hô hấp là một trong những phương thức chính giúp cho các tế bào giải phóng năng lượng hóa học nhằm cung cấp năng lượng cho các hoạt động của tế bào. Hô hấp tế bào được coi là một phản ứng oxy hóa – khử và giải phóng nhiệt. Phản ứng tổng thể được thực hiện thông qua nhiều bước khác nhau, hầu hết trong số đó là các phản ứng oxy hóa – khử.
Xét về mặt kỹ thuật, hô hấp tế bào chính là một phản ứng đốt cháy, nhưng thực chất thì lại không như vậy. Khi hô hấp tế bào xảy ra bên trong tế bào sống, năng lượng được giải phóng ra sẽ phải qua hàng loạt các phản ứng, chứ không hề bùng nổ nhiệt như phản ứng cháy thông thường.
Các chất dinh dưỡng thường được các tế bào động vật và thực vật sử dụng cho hô hấp có thể kể đến như: đường, amino acid, axit béo và chất oxy hóa. Năng lượng hóa học được lưu trữ bên trong ATP có thể được sử dụng để thúc đẩy quá trình đòi hỏi năng lượng, gồm sinh tổng hợp, vận động hay vận chuyển các phân tử qua màng tế bào.
Phương trình hô hấp tế bào:
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + Năng lượng (ATP + nhiệt)
Bản chất của hô hấp tế bào là một chuỗi các phản ứng oxi hóa khử, trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, glucozo tạo thành năng lượng được tích lũy dưới dạng ATP.
Hô hấp tế bào được chia thành mấy giai đoạn?
Sau khi đã hiểu rõ quá trình hô hấp tế bào là gì qua các thông tin bên trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về các giai đoạn của quá trình này.
Các giai đoạn của quá trình hô hấp tế bào
Quá trình hô hấp tế bào gồm 3 giai đoạn chính là: Đường phân, chu trình Crep và chuỗi truyền electron hô hấp. Trong đó:
- Đường phân: Là quá trình diễn ra ở tế bào chất, có nhiều phản ứng trung gian và enzim tham gia. Năng lượng được tạo thành dần dần thông qua nhiều phản ứng. Đầu tiên, glucôzơ được hoạt hóa sẽ sử dụng 2ATP để tham gia phản ứng:
Glucôzơ (6C) → 2 axit piruvic (3C) + 4 ATP + 2 NADH (1 NADH = 3 ATP, NADH là Nicotinamit ađênin đinuclêôtit)
- Chu trình Crep: Là quá trình được diễn ra tại chất nền ti thể. 2 axit piruvic sẽ được chuyển hóa từ tế bào chất vào chất nền của ti thể. 2 piruvic sẽ chuyển hóa thành 2 acetyl-coA (2C), 2 NADH và 2CO2. Tiếp theo, Acetyl-coA sẽ bị phân giải hoàn toàn thành 4CO2, 2 ATP, 6 NADH và 2 FADH2 (1 FADH2 = 2 ATP).
- Chuỗi truyền electron hô hấp: Diễn ra tại màng trong của ti thể. NADH và FADH2 sẽ bị oxi hóa thông qua các chuỗi phản ứng oxi hóa khử để tạo ra ATP và nước.
Vai trò của hô hấp tế bào là gì?
Hô hấp tế bào có vai trò vô cùng quan trọng đối các loài sinh vật. Nó là quá trình phân giải các hợp chất hữu cơ để hình thành nên nguồn năng lượng được tích trữ và sử dụng dưới dạng phân tử ATP. Năng lượng ATP được hình thành chính là nguồn năng lượng quan trọng cho mọi hoạt động sống của cơ thể, giúp cơ thể tồn tại, phát triển và sinh sản được.
Điểm giống và khác nhau giữa hô hấp và hô hấp tế bào
Qua những thông tin bên trên, chắc chắn các bạn đã hiểu rõ hô hấp tế bào là gì rồi. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa phân biệt được hô hấp và hô hấp tế bào. Vậy nên, chúng tôi sẽ chia sẻ cho các bạn điểm giống và khác nhau giữa 2 hình thức hô hấp này nhé.
So sánh điểm giống và khác nhau của hô hấp và hô hấp tế bào
Điểm giống nhau
- Oxy và cacbon dioxit đều tham gia vào cả hai quá trình.
- Cả hai quá trình đều có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự tồn tại của con người và các loài sinh vật khác.
- Đều giúp duy trì trao đổi chất ở con người và các loài sinh vật.
- Đều giúp tạo ra năng lượng cần thiết cho cơ thể.
Điểm khác nhau
- Hô hấp là tổng hợp các phản ứng sinh lý và sinh hóa, còn hô hấp tế bào chỉ là phản ứng sinh hóa.
- Thở là một giai đoạn chính trong quá trình hô hấp, nhưng lại không phải giai đoạn chính trong hô hấp tế bào.
- Quá trình hô hấp sẽ khiến cho cơ thể bị thay đổi về thể chất như co cơ hoành, thay đổi cơ liên sườn,… Nhưng quá trình hô hấp tế bào lại không có sự thay đổi này.
- Hô hấp chỉ xảy ra ở các cơ quan và tế bào, còn hô hấp tế bào chỉ xảy ra ở tế bào.
Hy vọng bài viết này mang đến những thông tin hữu ích để các bạn hiểu rõ hô hấp tế bào là gì? Bản chất, ý nghĩa của quá trình này như nào? Nếu còn vấn đề gì thắc mắc về nội dung của bài viết, các bạn hãy bình luận bên dưới để chúng tôi giải đáp chi tiết.
Xem thêm:
- Hệ sắc tố quang hợp là gì? Sơ đồ, vai trò hệ sắc tố quang hợp ở thực vật
- Mạch gỗ là gì: Cấu tạo, vai trò, Tế bào mạch gỗ của cây gồm?
- Cảm ứng ở thực vật là gì? Đặc điểm, vai trò và các hình thức cảm ứng ở thực vật
