Đất xám bạc màu là một trong những loại đất chính của nước ta với chất dinh dưỡng nghèo nàn nên rất khó trồng cây cối. Vậy nguyên nhân hình thành đất xám bạc màu là gì?. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về loại đất này để tìm được lời giải đáp chuẩn nhất nhé.
Đất xám bạc màu là gì?
Đất xám bạc màu là một loại đất cằn cỗi, nghèo chất dinh dưỡng, tầng mặt có màu xám trắng, rất dễ bị rửa trôi và độ mùn thấp. Thường độ mùn của loại đất này sẽ nhỏ hơn 1%, pH < 4,5, nghèo NPK,…
Đất xám bạc màu bị nứt nẻ và nghèo chất dinh dưỡng
Do chất dinh dưỡng của đất xám bạc màu rất nghèo nên làm mất cân bằng hệ vi sinh, thiếu lợi khuẩn, limon và sét trầm trọng. Tầng canh tác của loại đất này cũng rất mỏng, cơ giới đất nhẹ và kém liên kết. Thông thường vào mùa hạn, đất xám bạc màu sẽ có nhiệt độ cao và bị nứt nẻ khiến cho việc trồng trọt trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Nếu không có biện pháp cải tạo đất xám bạc màu phù hợp thì cây trồng sẽ cho năng suất thấp, dễ bị sâu bệnh, sức đề kháng yếu gây ảnh hưởng tới kinh tế.
Nguyên nhân hình thành đất xám bạc màu
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc hình thành đất xám bạc màu. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu mà các bạn nên biết:
- Do quá trình canh tác không khoa học, không thường xuyên nuôi dưỡng và cải tạo lại đất sau khi sử dụng.
- Do quá lạm dụng vào các loại phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.
- Do tình trạng chặt phá rừng bừa bãi và chỉ trồng các loại cây mang lại kinh tế cao.
- Do hệ thống kênh mương tưới tiêu chưa được tiên tiến và hợp lý.
- Do thời tiết thất thường gây nắng hạn, mưa nhiều khiến đất bị xói mòn rửa trôi đi các chất dinh dưỡng. Vào mùa khô, nhiệt độ cao sẽ làm phân hủy nhanh các chất dinh dưỡng có lợi dẫn đến kết cấu của đất bị chai cứng và chuyển dần sang màu xám bạc.
Đất xám bạc màu phân bố chủ yếu ở đâu?
Sau khi hiểu rõ nguyên nhân hình thành đất xám bạc màu, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xem loại đất này phân bố chủ yếu ở đâu của nước ta trong phần này.
Đất xám bạc màu phân bố nhiều ở nước ta
- Do nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm nên chất hữu cơ và mùn trong đất dễ bị khoáng hóa, các chất dinh dưỡng dễ bị hòa và rửa trôi dẫn đến nhiều nơi có đất xám bạc màu.
- Đất xám bạc màu được hình thành ở vùng giáp ranh giữa trung du miền núi và đồng bằng; ở các địa hình dốc thoải nên quá trình rửa trôi các hạt sét, keo và chất dinh dưỡng diễn ra vô cùng mạnh mẽ. Thường thì loại đất này được dùng để trồng lúa lâu năm và các với tập quán canh tác lạc hậu dẫn đến tình trạng đất bị thoái hóa nghiêm trọng.
- Ở nước ta, đất xám bạc màu được phân bố chủ yếu ở vùng trung du Bắc Bộ, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Nó có tỷ trọng 2.6 – 2.65, dung dịch từ 1.57 – 1.68. Độ xốp của đất dưới 40%, giữ nước kém, kết cấu đất kém, có độ thoáng khí cao (Thường xảy ra mâu thuẫn giữa chế độ nước và không khí).
Biện pháp cải tạo đất xám bạc màu hiệu quả
Sau khi tìm hiểu các thông tin về khái niệm, nguyên nhân hình thành đất xám bạc ở bên trên, chắc chắn các bạn rất muốn biết các biện pháp cải tạo loại đất này để canh tác cây trồng năng suất. Dưới đây là một số biện pháp cải tạo đất xám bạc màu mà các bạn có thể tham khảo:
Cày sâu, làm đất đúng kỹ thuật
Cày sâu nhằm làm tăng độ dày của lớp bề mặt đất lên giúp cải thiện được độ chai cứng, sự thiếu khí và thiếu ẩm của đất. Tuy nhiên, không nên cày xới quá nhiều để tránh tình trạng độ ẩm của đất bị bốc hơi nhanh hơn. Các bạn cũng nên tưới nước thường xuyên để tăng độ ẩm, đồng thời kết hợp cùng phân bón phù hợp giúp làm mềm đất và, cải thiện được chất lượng của tầng canh tác.
Kết hợp xen canh và luân canh
Một trong những biện pháp cải tạo đất xám bạc màu hiệu quả khác được nhiều người sử dụng, đó là đa dạng các loại cây trồng thích hợp chứ không nên chỉ trồng một loại trong thời gian quá lâu. Các bạn nên trồng xen kẽ các loại cây họ đậu, cây phân xanh và những giống cây có khả năng cố định lượng đạm tốt. Những cây này sẽ giúp cho hệ vi sinh gia tăng thêm để bảo vệ dinh dưỡng, củng cố độ mùn và đất khỏe hơn.
Trồng luân canh các loại cây trồng để bảo vệ dinh dưỡng của đất
Tăng cao độ che phủ
Tăng độ che phủ của đất ở đây bằng cách trồng thật nhiều cây xanh, cây ăn trái để không làm ảnh hưởng nhiều đến các thảm thực vật tự nhiên và tăng được độ che phủ trên mặt đất. Thảm thực vật dày sẽ giúp đất giữ được chất dinh dưỡng, hạn chế sự rửa trôi và xói mòn khi mưa lũ. Đất có sự che phủ cũng hạn chế được tối đa hiện tượng bốc hơi giúp duy trì được độ ẩm thích hợp.
Tưới tiêu khoa học
Khi thời tiết không thuận lợi thì các bạn cần phải thiết lập lại hệ thống tưới tiêu cho hợp lý để khắc phục tình trạng đất bị xói mòn, rửa trôi vào mùa mưa hay hạn hán vào mùa khô. Khi có thêm những bờ vùng, bờ thửa, mương máng sẽ giúp cho đất duy trì được các chất dinh dưỡng, độ ẩm và tạo được môi trường lý tưởng để vi sinh vật có lợi phát triển sinh sôi.
Hạn chế sử dụng hóa chất
Các bạn cần phải hạn chế việc sử dụng hóa chất cho đất xám bạc màu bởi loại đất này đang dư thừa lượng Nitrat. Khi được bổ sung thêm có thể phá vỡ cấu trúc của các tầng khiến cho đất bị chai cứng và không thoát nước được.
Các loại hóa chất hay thuốc diệt cỏ, nấm bệnh cũng sẽ tiêu diệt luôn cả hệ vi sinh vật tạo mùn, tạo ẩm. Từ đó gây ra tình trạng mất cân bằng sinh thái, thậm chí còn khiến đất bị ngộ độc hóa học. Do đó, thay vì sử dụng các loại hóa chất cho đất, chúng ta nên sử dụng phân bón và các chế phẩm sinh học hữu cơ để cải tạo và nâng cao chất lượng đất. Những sản phẩm này vừa thân thiện với môi trường, vừa bổ sung được nguồn dinh dưỡng thiết yếu để cân bằng độ pH và hệ vi sinh vật của đất.
Hy vọng bài viết giúp các bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân hình thành đất xám bạc màu và biện pháp cải tạo để có vụ mùa canh tác bội thu, nâng cao kinh tế. Nếu có vấn đề gì cần thắc mắc về nội dung của bài viết, các bạn hãy bình luận ở bên dưới để chúng tôi giải đáp chi tiết nhé.
