Câu cảm là dạng câu được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống hằng ngày. Vậy các bạn đã biết câu cảm là gì chưa? Phân loại, đặc điểm, chức năng và cách sử dụng loại câu này như nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về loại câu này qua những thông tin trong bài viết này nhé.
Câu cảm là gì?
Câu cảm (câu cảm thán) là kiểu câu được dùng để bộc lộ cảm xúc của con người như vui vẻ, buồn bã, ngạc nhiên, phấn khích hoặc sợ hãi… khi nói hay bắt gặp một sự việc, hiện tượng. Thường đó là những sự kiện, hiện tượng bất ngờ khi chúng ta giao tiếp, lướt web hoặc đọc bất kì một câu chuyện nào đó.
Câu cảm thán được sử dụng nhiều trong cuộc sống hằng ngày
Tuy nhiên, các bạn chỉ nhận biết được khi đã hiểu câu cảm thán là gì, còn đối với những người không hiểu khi bắt gặp sẽ rất khó nhận ra. Tuy nhiên, điều này cũng không đáng lo ngại vì câu cảm thán cũng có những dấu hiệu nhận biết rất đặc trưng để các bạn dễ dàng nhận ra.
Ví dụ câu cảm thán
Từ khái niệm câu cảm là gì bên trên, chắc chắn các bạn cũng hiểu rõ đó là loại câu như nào rồi. Để các bạn hiểu rõ hơn, chúng tôi sẽ đưa ra những ví dụ cụ thể ở dưới đây.
– Câu cảm thán thể hiện cảm xúc vui tươi: “Ôi, không khí hôm nay thật dễ chịu!”.
(Trong câu văn này, chúng ta có thể thấy người nói đang cảm thấy rất thoải mái, dễ chịu với bầu không khí và phải thốt lên từ “ôi”, là từ bổ nghĩa cho vế sau là không khí dễ chịu. Sau câu cảm thán luôn có dấu chấm than ở cuối.)
– Trong câu thể hiện cảm xúc buồn: “Ôi trời ơi! sao tôi lại khổ thế này!”
(Câu này hoàn toàn là một câu cảm thán. Vế thứ hai có thể nhiều người được nhận thấy giống như câu hỏi qua từ “thế này”, nhưng thực ra đây lại là một câu cảm thán. Câu này thể hiện sự bất lực, hoặc đang trong giai đoạn khổ cực mà không thể than vãn với ai, đành than vãn với ông trời.
– Trong câu thể hiện cảm xúc tức giận: “Long, mày bị điên à?”.
(Câu này cũng không phải là một câu hỏi, trong tình huống bất ngờ tức giận như vậy, người nói đã bộc lộ cảm xúc vô cùng tức giận với một hành động hoặc một quyết định của Long.)
Trong văn học: Câu cảm thán cũng được sử dụng rất nhiều. Ví dụ như trong bài thơ “Nhớ rừng” của nhà văn Thế Lữ có câu: “Ôi, thời oanh liệt nay còn đâu”. Cụm từ “còn đâu” đã thể hiện sự nuối tiếc khôn nguôi của một vị chúa sơn lâm nhớ lại thời vẫn còn được tự do, quá khứ vinh quang và oai hùng. Tác giả đã thêm từ “Ôi” vào trong câu, càng làm cho sự cảm thán được nâng cao hơn. Nghệ thuật sử dụng từ ngữ cảm thán của nhà văn đã miêu tả được sự bất lực của một vị chúa sơn lâm cũng như hình ảnh ẩn dụ vào trong đó.
Phân loại câu cảm thán
Sau khi đã hiểu rõ câu cảm là gì ở bên trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại câu cảm thán. Câu cảm thán được chia ra làm 2 loại gồm:
Các loại câu cảm thán được sử dụng phổ biến
- Câu cảm thán có chứa từ độc lập: Như các từ ôi, chao ôi, ôi trời,… và thường dùng để bày tỏ cảm xúc mà không có ý nghĩa trong câu; thường xuất hiện trong những tình huống bất ngờ, không thể đoán trước được.
Ví dụ như: “Ôi! Trời hôm nay đẹp quá”. (Từ Ôi đứng độc lập và không liên quan đến ý nghĩa trong câu. Câu này thể hiện cảm xúc cho câu ở đằng sau nó.)
- Câu cảm thán có các từ không đứng độc lập: Là loại câu cảm mà các từ cảm thán gắn liền và không tách riêng biệt với ý nghĩa của câu.
Ví dự như: “Ôi, chiếc xe này đẹp quá” (Từ ôi trong câu không được tách ra độc lập mà ngăn cách với câu chính bằng dấu phẩy).
Câu cảm thán tiếng Anh là cụm từ “exclamation sentence”. Thường sẽ được sử dụng trong giao tiếp để diễn tả về một cảm xúc hay một thái độ tới sự vật, sự việc đang nói tới. Cũng như trong tiếng Việt, câu cảm thán trong tiếng Anh cũng bày tỏ thái độ như vui, buồn, bất ngờ,….
Đặc điểm câu cảm thán
Qua những thông tin trên, chắc chắn các bạn đã hiểu rõ câu cảm là gì rồi. Tiếp theo chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về đặc điểm câu cảm thán để nhận biết được trong quá trình sử dụng nhé.
– Đặc điểm về hình thức dễ nhận biết nhất trong một câu cảm thán, đó chính là có những từ cảm thán như: ôi, hỡi ôi, than ôi, chao ôi,…
– Cuối câu cảm thán sẽ có dấu chấm than.
Câu cảm thán được sử dụng thường xuyên trong cả ngôn ngữ nói hàng ngày hoặc trong văn chương. Những từ ngắn thể hiện cảm xúc trong quá trình giao tiếp, còn trong các văn phong trang trọng thì không cần phải thể hiện cảm xúc.
Chức năng của câu cảm thán
Chúng ta phải sử dụng câu thán cho đúng mục đích, nếu không sẽ gây ảnh hưởng đến ý nghĩa và mức độ nghiệm trọng của lời nói. Câu cảm thán được sử dụng để nói lên ý kiến cá nhân của người viết và người đọc.
Câu cảm thán được dùng để thể hiện cảm xúc
– Câu cảm thán được sử dụng với mục đích bộc lộ cảm xúc của người nói hoặc người viết trong ngôn ngữ nói hàng ngày.
– Với các ngôn ngữ trong các biên bản, hợp đồng, đơn từ sẽ không được sử dụng câu cảm thán. Vì nó không phù hợp với tính chất trang trọng và cần sự chính xác, khách quan.
– Câu cảm thán thể hiện cảm xúc chủ quan của một cá nhân nào đó trong văn biểu cảm, miêu tả hoặc thơ.
– Trong văn chương, nó giúp cho người đọc hiểu hơn về lời nói và tâm trạng của tác giả. Thường các câu văn cảm thán đều sẽ được tác giả cho vào để làm tăng cảm xúc cao trào cho người đọc.
Cách sử dụng câu cảm thán đúng ngữ cảnh
Những thông tin bên trên chắc chắn giúp các bạn hiểu rõ hơn câu cảm là gì rồi Tiếp theo, trong phần này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách sử dụng câu cảm thán đúng cách. Để dễ dàng biết cách sử dụng thì chúng ta sẽ cùng làm bài tập sau đây:
Sử dụng câu cảm thán đúng cách
Các đoạn trích bên dưới đây có phải là câu cảm thán không?
– Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao mà cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này sẽ bị hỏng mất. (Phạm Duy Tốn)
– Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! (Thế Lữ, Nhớ rừng)
– Chao ôi, có biết đâu rằng! Sự hung hăng, hống hách, láo chỉ tổ đem thân trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi.
Trả lời:
– Không phải tất cả các câu ở bên trên đều là câu cảm thán. Chỉ có các câu chứa từ cảm thán mới là câu cảm thán thôi. Những câu cảm thán là:
+ Than ôi! Lo thay! Nguy thay! (Các từ này thể hiện cảm xúc lo lắng trước tình hình bờ đê bị vỡ sắp xảy ra. Tâm trạng bất lực, không thể làm gì được của ông đã được nhấn mạnh rất nhiều lần. “Than ôi” đến “lo thay” rồi lại đến “nguy thay”. Những từ thể hiện cảm xúc được lặp đi lặp lại tận 3 lần.)
+ Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! (Đây là câu gợi lên cảm xúc nhớ nhung của chúa sơn lâm khi đang bị nhốt trong cũi. Nhớ lại một thời huy hoàng của mình với tâm trạng đầy tiếc nuối, bất lực bởi sự kèm cặp, giam giữ.
+ Chao ôi, có biết đâu rằng! (Đây là câu gợi lên cảm xúc ân hận của một người đã hung hăng, hống hách, ngu dại và phải trả cái giá khá đắt. Từ cảm thán “chao ôi” giúp tăng thêm cảm xúc trong câu)
Như vậy có thể thấy rằng cách sử dụng của câu cảm thán cũng không hề khó. Nhưng trong các đoạn văn, bài thơ thì việc vận dụng câu cảm thán nhằm đẩy cao trào của cảm xúc của người đọc lên lại không hề đơn giản.
Hy vọng bài viết này mang đến những thông tin hữu ích giúp các bạn hiểu rõ câu cảm là gì? Phân loại, đặc điểm, chức năng và cách dùng câu cảm thán. Nếu các bạn có vấn đề gì thắc mắc về nội dung của bài viết, hãy bình luận bên dưới để chúng tôi giải đáp chi tiết.
