Nếu bạn yêu thích môn nghệ thuật ca trù thì chắc chắn sẽ biết đến ca nương là gì? Để tìm hiểu rõ hơn về ca nương và tại sao người ta gọi là ca nương cũng như ca nương nhỏ tuổi nhất hiện nay thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây nhé!
Ca nương là gì?
Ca trù là một trong các thể loại âm nhạc truyền thống và đặc sắc của Việt Nam, phổ biến chủ yếu ở miền Bắc. Bộ môn nghệ thuật này đã phát triển từ rất lâu đời và được yêu thích bởi giới thượng lưu và quý tộc từ thời xưa.
Ca nương là những người hát trong môn nghệ thuật ca trù
Trong đó, ca nương là cách gọi những người hát ca trù, ngoài ra những người này còn được gọi tên khác là “ả đào”. Ca nương khi hát sẽ mặc lên mình những bộ trang phục truyền thống như áo tứ thân xưa hoặc áo dài, tùy theo bài diễn mà trang phục sẽ được lựa chọn phù hợp.
Ca nương là người có chất giọng đặc biệt, hát vang, thanh, cao, đáp ứng được nhu cầu chuẩn âm, sắc và thanh kết hợp với những điệu nhạc cổ truyền mới có thể được biểu diễn trên sân khấu.
Người xưa có câu “không có đào nương bất thành ca trù” có nghĩa là khi nhắc đến ca trù thì không thể nhắc đến ca nương hay những cô hát ả đào. Để có thể trở thành ca nương ngoài yếu tố về thanh nhạc thì cần có kiến thức cơ bản tới nâng cao về ca trù. Ngoài ra, họ phải biết chơi nhạc cụ, có kỹ năng gõ phách và có sự đam mê, nhiệt huyết, quyết tâm cũng như sự kiên trì khi luyện tập và biểu diễn.
Tại sao gọi là ca nương?
Ca nương là cách gọi dành cho những người hát ca trù, thường là phụ nữ hát, ngồi chính giữa chiếu và hát chính trong đoàn. Ca nương là từ ghép của từ “ca” nghĩa là ca hát, còn “nương” để chỉ con gái, ý nghĩa là người con gái hát ca trù.
Ca nương là cách gọi của những người hát ca trù
Ngoài ca nương là tên gọi ngày nay thì theo từng giai đoạn lịch sử các cô gái còn được gọi là cô đầu hay cô ả đào, cô đào. Ban đầu, họ được gọi là ả đào, tuy nhiên từ ả đào này trước kia có liên hệ tới giai đoạn nhà trò, nhà chứa khiến chúng làm mất đi vẻ đẹp trong lịch sử của bộ môn này.
Tiếp sau đó, những người hát ca trù này gọi thành cô đào để tránh đi chữ ả và có biến thể là cô đầu. Tuy nhiên, về sau, khi bộ môn ca trù được công nhận là di sản phi vật thể, là một bộ môn văn hóa nghệ thuật thì cái tên ca nương cũng là tên gọi thường xuyên được nhiều người sử dụng và yêu thích.
Thể loại ca trù là gì?
Ca trù là một bộ môn âm nhạc dân tộc truyền thống của nước ta, và thịnh hành bắt đầu vào khoảng thế kỷ 15. Ở thời phong kiến, đây là một môn nghệ thuật giải trí mà giới quý tộc thượng lưu yêu thích. Ca trù thường được biểu diễn bởi một người hát đi kèm với một dàn nhạc nhỏ chơi các nhạc cụ truyền thống như phách, đàn bầu, đàn đáy.
Theo thời gian, ca trù đã bị biến tướng sau cách mạng tháng 8 và dẫn mất đi vẻ đẹp của nó khi xuất hiện ở các thanh lâu, hay còn gọi là “nhà chứa”.
Ca trù là loại hình nghệ thuật độc đáo được Unesco công nhận năm 2009
Mãi về sau này, cho đến khoảng năm 1980, môn nghệ thuật ca trù mới được khôi phục và biểu diễn trước công chúng và trở thành môn nghệ thuật được nhiều người biết đến và công nhận không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.
Ngoài ca nương là người hát chính trong bài ca trù còn có thêm “kép” là người chơi đàn đáy, phụ họa phần nhạc cho bài hát và một “quan viên” là người đánh trống chầu để bày tỏ cảm xúc qua mỗi tiếng trống. Trong màn biểu diễn, ca nuông sẽ là người ngồi chính giữa, quan viên và kép ngồi 2 bên, với các nhạc cụ hỗ trợ. Cả 3 người cùng ngồi trên một tấm chiếu vuông nhỏ trải ở sân khấu.
Năm 2009, ca trù đã được UNESCO công nhận chính thức là di sản văn hóa phi vật thể cần được duy trì, bảo vệ và phát huy, là một trong những giá trị văn hóa, ý nghĩa mà ca trù đã đem lại trong đời sống của con người.
Cho đến hiện nay, ca trù vẫn đang được bảo tồn, giữ gìn và phát huy dưới nhiều hình thức khác nhau như đào tạo, luyện tập, giảng dạy tạo các trường nhạc viện trên cả nước.
Vai trò của ca nương trong nghệ thuật ca trù là gì?
Có câu nói rằng: “Không có ca nương bất thành Ca trù, khi nói đến Ca trù không thể không nói tới ca nương”. Qua đó ta có thể thấy ca nương có vai trò rất quan trong ca trù nói riêng và thể loại âm nhạc truyền thống Việt Nam nói chung.
- Vai trò, bản chất gốc của ca nương trong lễ thức dân gian đó là phục vụ tín ngưỡng làng xã. Ca nương ngày xưa có tính chất chủ yếu là phụng sự văn hóa dân gian trong những buổi cúng tế, …
- Nhờ có Ca nương biểu diễn mà khán giả mới có thể nghe và hiểu Ca trù một cách lắng đọng, cảm xúc.
- Ca nương có vai trò tri ân và tưởng vọng về vị tiền bối khai sinh và bảo hộ nghề ca trù, tô điểm cho một khía cạnh của tôn giáo
- Vai trò ca nương trong các tập tục/lễ nghi khác: Phục vụ giải trí ca, nhạc, vũ khúc trong các cung đình.
- Vai trò ca nương khi ca trù đã biến thành thú vui của giới quý tộc, trí thức…..
- Ca nương có vai trò là đối tượng khơi nguồn sáng tạo và thưởng thức thơ
Ai thường nghe nhạc ca trù và ca nương?
Trước kia ca trù là loại hình biểu diễn được vua chúa, quý tộc yêu thích. Tuy nhiên, sau một thời gian dài thì loại hình này không còn được ưa chuộng như trước nữa.
Cho đến ngày nay với chính sách của nhà nước, giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc thì thể loại ca trù này được duy trì, phát triển và đem giảng dạy ở nhiều nơi, được nhiều người biết đến và yêu thích hơn.
Trên đây là những chia sẻ về ca nương là gì và những thông tin liên quan, hy vọng sẽ giúp ích cho bạn. Nếu còn thắc mắc nào hay có câu hỏi nào về bài viết hãy để lại comment bên dưới, chúng tôi sẽ giải đáp nhanh nhất.
