Sự khác nhau giữa dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha

Điện 1 pha là gì? Điện 3 pha là gì? 2 dòng điện này có điểm gì khác nhau?,… Đó là hàng loạt những câu hỏi mà người dùng đặt ra khi tìm hiểu về 2 loại điện năng này. Dòng điện 1 pha và 3 pha là hai dòng điện phổ biến và hay được đưa lên bàn cân để cân đo, đong đếm sự khác nhau. Để làm rõ về đặc điểm của 2 dòng điện này, hãy cùng chuthapdoquangninh.org.vn so sánh sự giống và khác nhau giữa dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha qua bài viết ngay dưới đây.

Mục lục

Phân biệt dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha

Dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha có nhiều điểm giống và khác nhau. Ta có thể phân biệt chúng dựa trên các tiêu chí quan trọng là: Khái niệm, hiệu điện thế và đối tượng sử dụng. Cụ thể:

Dòng điện 1 pha – 3 pha

Định nghĩa của dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha

Theo quy ước của ngành điện lực, số pha của dòng điện được tính bằng số dây nóng (tức dây lửa). Theo đó, ta có cách định nghĩa về các dòng điện như sau.

Dòng điện 1 pha chính là dòng điện được tách ra từ một phần của dòng điện 3 pha. Cụ thể, dòng điện 1 pha có cấu tạo gồm 2 dây dẫn, 1 dây lửa và 1 dây mát (tức 1 dây nóng và 1 dây lạnh).

Phân biệt dòng điện 1 pha và 3 pha

Cũng tương tự như vậy, dòng điện 3 pha chính là dòng điện có 3 dây nóng và một dây lạnh (tức 3 dây lửa và 1 dây mát). Dòng điện 3 pha có thể coi là sự hợp nhất của 3 đường điện 1 pha chạy song song với nhau. Chúng ta cũng có thể hiểu rằng dòng điện 3 pha chính là một hệ thống được tạo thành từ 3 dòng điện xoay chiều 1 pha. Cả 3 dòng điện này được gây ra bởi 3 suất điện động xoay chiều có biên độ giống nhau, cùng tần số nhưng có sự khác biệt về pha là 2pi/3. Người dùng có thể đấu nối dòng điện 3 pha theo 2 cách, đó là nối hình tam giác và nối hình sao.

Sự khác biệt về hiệu điện thế giữa dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha

Tùy vào từng khu vực địa lý, quốc gia, dòng điện 1 pha sẽ sử dụng các hiệu điện thế khác nhau sao cho phù hợp. Tại Việt Nam, dòng điện 1 pha quy ước sử dụng hiệu điện thế giữa hai đầu dây là 220V. Tuy nhiên, ở nhiều quốc gia trên thế giới như Nhật Bản, Nam Mỹ, Bắc Mỹ, Đài Loan,… lại sử dụng hiệu điện thế giữa 2 đầu dây thấp hơn là 100V, 110V, 120V,… cho dòng điện 1 pha.

Hiệu điện thế giữa 2 đầu dây dẫn của 2 loại khác nhau

Tương tự như dòng điện 1 pha, dòng điện 3 pha cũng có sự khác biệt về hiệu điện thế giữa hai đầu dây ở các khu vực khác nhau trên thế giới. Cụ thể, dòng điện 3 pha của nước ta sử dụng hiệu điện thế là 380V/3F, còn tại Mỹ là 220V/3F.

Đặc biệt, các loại máy móc công nghiệp ở nước ta chủ yếu được nhập khẩu từ nước ngoài. Chính vì vậy, với những mẫu máy khác biệt về hiệu điện thế và tần số giữa trong nước và nước ngoài – muốn vận hành được tại nước ta thì cần phải sử dụng thêm một thiết bị là ổn áp 3 pha hoặc biến áp 3 pha.

Điện áp 1 pha và điện áp 3 pha khác biệt về đối tượng sử dụng

Dòng điện 1 pha được sử dụng phổ biến cho các hoạt động sinh hoạt tại gia đình, dùng cho các thiết bị có công suất điện nhỏ, không tiêu hao nhiều điện năng. Dòng điện mà chúng ta vẫn thường xuyên sử dụng cho các thiết bị điện tử – điện gia dụng như tivi, tủ lạnh, máy giặt,… tại gia đình chính là dòng điện 1 pha.

Dòng điện 1 pha thường sử dụng cho các thiết bị gia đình

Còn dòng điện 3 pha được sử dụng phổ biến cho việc truyền tải điện và sản xuất công nghiệp của các thiết bị điện có công suất lớn. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể sử dụng dòng điện 3 pha để sử dụng trong gia đình. Dòng điện 3 pha sẽ cung cấp nguồn điện phù hợp cho các thiết bị được sản xuất chuyên sử dụng dòng điện 3 pha.

Một cách khác, bạn cũng có thể lắp một bộ ổn áp 3 pha để lấy đầu ra là dòng điện 1 pha với hiệu điện thế 220V để phục vụ cho các thiết bị điện trong gia đình. Đây là phương pháp rất tiện lợi khi có thể sử dụng cả nguồn điện áp 1 và 3 pha. Tuy nhiên giá thành điện sẽ khá cao do điện 3 pha được xếp vào danh sách điện kinh doanh sản xuất (không phải điện sinh hoạt).

Khám phá các tác dụng của dòng điện

Dù là dòng điện 1 pha hay 3 pha thì đều có 5 tác dụng cơ bản. Có thể kể đến là:

Tác dụng từ: Dòng điện có khả năng hút những vật thể làm bằng sắt hoặc thép.
Tác dụng nhiệt: Dòng điện có khả năng làm dây tóc bóng đèn điện nóng tới mức nhiệt độ cao và phát sáng.
Tác dụng phát sáng: Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn trên bút thử điện. Tác dụng này khác với tác dụng nhiệt vì những chiếc đèn này không phát sáng bởi nhiệt độ cao.
Tác dụng sinh lý: Dòng điện khi đi qua cơ thể người có thể gây co giật, ngạt thở,… gây di chứng nặng hoặc thậm chí là tử vong.
Tác dụng hóa học: Dòng điện có thể tách đồng ra khỏi dung dịch muối đồng.

Ứng dụng chiếu sáng của dòng điện

Ứng dụng của dòng điện trong đời sống hiện nay

Từ những tác dụng của dòng điện đã được đề cập ở trên, ta có thể thấy dòng điện đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống hiện nay. Cụ thể:

Tác dụng từ: Người ta đã ứng dụng tác dụng từ của dòng điện vào việc vận hành các thiết bị như quạt điện, chuông điện, máy bơm, máy xay sinh tố,…
Tác dụng phát sáng: Tác dụng này của dòng điện được khai thác để vận hành đèn LED báo ở các thiết bị điện tử, công tắc điện, đèn ống hay đèn bút thử điện,…;
Tác dụng nhiệt: Với tác dụng này, dòng điện đảm bảo hoạt động của nồi cơm điện, bếp điện, bàn là điện, bóng đèn dây tóc, lò nướng,…
Tác dụng sinh lý: Tác dụng này của dòng điện được ứng dụng rộng rãi trong y học, giúp kích tim trong cấp cứu, điện châm trong đông y hoặc phục hồi trí nhớ cho bệnh nhân.
Tác dụng hóa học: Người ta tận dụng tác dụng này của dòng điện cho các lĩnh vực như đúc điện, mạ điện hay tinh luyện kim loại,…

Trên đây là những điểm khác nhau của dòng điện 1 pha và dòng điện 3 pha. Sau một hồi đặt lên bàn cân, ta thấy mỗi dòng điện lại có những ưu điểm riêng biệt. Để đảm bảo chất lượng cho thiết bị sử dụng điện, người dùng cần lựa chọn sao cho phù hợp nhất và tiến hành sử dụng ổn áp nếu có sự sai khác về hiệu điện thế dòng điện.

Xem thêm: