Phồn thực là một khía cạnh độc đáo trong văn hóa và tôn giáo được thể hiện qua sự sáng tạo trong việc tôn vinh ẩm thực. Vậy phồn thực là gì? Nguồn gốc, ý nghĩa, tầm quan trọng của tín ngưỡng phồn thực là gì? Để hiểu rõ hơn cùng theo dõi nội dung thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây.
Phồn thực là gì?
Có rất nhiều lý giải khác nhau về phồn thực, trong đó “phồn” có nghĩa là nhiều, còn “thực” có nghĩa là nảy nở. Phồn thực là một tín ngưỡng thờ cơ quan sinh d.ụ.c nam và nữ, thờ hành vi giao hợp để nói lên ước vọng phồn sinh.
Phồn thực là tín ngưỡng phổ biến ở nhiều quốc gia
Nguồn gốc của tín ngưỡng phồn thực
Từ thời xa xưa để duy trì và phát triển sự sống khi đó con người còn tin vào thần thánh và đã xây dựng nên tín ngưỡng phồn thực. Theo các nhà nghiên cứu, phồn thực bắt nguồn từ tôn giáo, đặc biệt là từ đạo Bửu Sơn Kỳ Hương. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Kim – một nhà nghiên cứu về tín ngưỡng phồn thực cho rằng phồn thực không đơn thuần là tôn giáo mà còn là sự tâm linh, tín ngưỡng của người dân.
Tín ngưỡng phồn thực đã tồn tại và phát triển từ rất lâu và phổ biến ở nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới. Ở Việt Nam, tín ngưỡng phồn thực của người Việt đã xuất hiện từ rất lâu và được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Các hình tượng âm – dương, đất – trời, non – nước luôn là hình ảnh hòa quyện và sinh trưởng cùng nhau. Từ đó hình thành nên hệ thống tín ngưỡng phong phú đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người. Trong đó tục phồn thực có vai trò quan trọng trong việc tạo niềm tin con người vào việc sinh sôi nảy nở.
Tín ngưỡng phồn thực đã xuất hiện từ rất lâu ở Việt Nam
Biểu hiện và ý nghĩa của tín ngưỡng phồn thực là gì?
Biểu hiện của tín ngưỡng này đó là tôn thờ hành vi giao phối và các cơ quan sinh d.ụ.c nam và nữ. Nếu bạn thấy bất cứ hình tượng nào được đề cập như trên ở nơi nào đó thì đó ở nơi ấy có tín ngưỡng. Tuy nhiên, tuyệt đối không nên đánh đồng hình tượng phồn thực với khái niệm về đồ trụy. Đây là 1 nét văn hóa đặc trưng, không mang ý nghĩa xấu mà là một sự giao thoa, hướng đến sự tốt đẹp và phát triển bền vững.
Đấu vật là một trong những trò chơi biểu hiện của tín ngưỡng phồn thực
Trò chơi đấu vật là một trong những biểu hiện rõ nhất của tín ngưỡng này. Sới vật luôn là hình tròn được đặt trong một sân đấu vuông vức. Theo dân gian, vuông và tròn là 2 hình thái trọn vẹn và vun đầy, với tính dương – trời là hình tròn còn vuông là tính âm thể hiện đất.
Khi đặt chúng cạnh nhau, ta thấy có sự hòa hợp mỹ mãn, đầy đủ, mang đến điềm lành. Do đó, thời xưa, người Việt không chỉ coi đấu vật là một trò chơi đơn thuần mà thông qua đó người ta mong chờ dương vượng để có mưa gió thuận hòa, cây cối, mùa màng tốt tươi.
Ngoài ra, chúng ta có thể bắt gặp tín ngưỡng phồn thực trong các bức tranh Đông Hồ. Vẻ đẹp phồn thực được đặc tả chi tiết qua các đường nét trong bức tranh. Qua đó để thể hiện mong muốn có cuộc sống ấm no, viên mãn, luôn được no đầy.
Xem thêm:
- Mê tín dị đoan là gì? Nguyên nhân, biểu hiện & tác hại
- Hủ tục là gì cho ví dụ? Một số hủ tục cần loại bỏ ở Việt Nam
Đặc trưng của tín ngưỡng phồn thực là gì?
Tín ngưỡng trong các vật dụng hàng ngày
Hình ảnh biểu trưng dễ dàng nhận ra của văn hóa phồn thực nằm trong các vật dụng vô tri vô giác. Tiêu biểu nhất là cây chày, khối cối là bộ công cụ quen thuộc của người dân Việt Nam lẫn Á Đông được sử dụng nhiều trong nông nghiệp.
Giã gạo là một hình thức của phồn thực
Qua lăng kính phồn thực thì hành động giã chày gạo là biểu trưng cho việc giao hợp của nam và nữ. Vật dụng chày và cối cũng là 2 bộ phận sinh d.ụ.c nam và nữ.
Tín ngưỡng trong các trò chơi
Ngoài các vật dụng hàng ngày, trong các trò chơi truyền thống cũng xuất hiện tín ngưỡng phồn thực. Ở Vĩnh Phú hiện nay vẫn còn tồn tại một trò chơi đặc trưng của tín ngưỡng này là trò cướp cầu đặt hố. Có 2 đội chơi cùng nhau ra sức tranh giành quả cầu đỏ đặt ở giữa sân và tranh về hố đội của mình. Quả cầu được coi là biểu tượng của tính dương còn hố vuông là tính âm.
Các ngôi chùa thể hiện tín ngưỡng phồn thực
Ở Sa Pa, chúng ta có thể dễ tìm thấy những bức tượng phóng lớn đặc tả bộ phận sinh d.ụ.c ở các nhà mồ hay trong các ngôi chùa. Một số nơi còn thờ cúng những bức tượng này để thể hiện sự cầu nguyện sinh sôi, nảy nở như một điều tất yếu trong cuộc sống.
Một số hình thức và dấu tích tín ngưỡng phồn thực
Các nhà mồ ở Tây Nguyên
Các nhà mồ là nơi thờ cúng tổ tiên của người Kinh và người Tày, có hình dáng giống như một ngôi nhà nhỏ được xây dựng từ tre, đất sét, gỗ. Bên trong nhà mồ người ta sẽ chuẩn bị một số đồ ăn, đồ uống, cá khô, thịt heo để cúng tế cho tổ tiên.
Hội làng Đồng Kỵ
Hội làng Đồng Kỵ diễn ra vào ngày 6 tháng giêng hàng năm với phần tục rước sinh thực khí về nhà thờ Đồng Kỵ. Đây là nhà thờ có hình dáng giống như một ngôi nhà nhỏ với một mái tôn và bốn cột là kiến trúc tín ngưỡng tôn giáo cổ kính và tôn nghiêm của làng.
Tính phồn thực trong lễ hội cầu mưa của người dân ở hội làng Đồng Kỵ
Bánh tét cũng là biểu tượng của “phồn thực”
Bánh tét là một loại bánh truyền thống của người Việt Nam, thường thấy trong những dịp Tết Nguyên Đán. Thông thường, người ta thường chuẩn bị bánh tét để cúng tế cho tổ tiên sau đó chia sẻ với người thân, bạn bè.
Bánh cúng – Bánh cấp của người Chăm
Bánh cúng, bánh cấp là bánh truyền thống của người Chăm, thường được sử dụng trong một số các nghi lễ cúng tế hay tôn giáo. Bánh thường được chuẩn bị để cúng tế cho các vị thần và tổ tiên.
Bánh cúng – bánh cấp của người Chăm thể hiện trong văn hóa phồn thực
Tục cúng Lỗ Lường
Tục cúng Lỗ Lường là một hoạt động mang tính rửa tội, cầu may của tôn giáo người Hà Nhì, Việt Nam. Trong lễ cúng người tham gia sẽ chuẩn bị những món đồ như rượu, thịt để cúng lễ.
Tín ngưỡng phồn thực là một nét văn hóa đặc trưng của dân tộc ta từ xa xưa. Do đó, chúng ta cần phải tôn trọng và phải gìn giữ và bảo tồn để truyền lại cho các thế hệ sau. Mong rằng qua bài viết về phồn thực là gì cũng như những thông tin liên quan sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức thú vị trong cuộc sống.
