Hoocmôn thực vật là gì? Cho ví dụ? Đặc điểm, phân loại, vai trò

Hoocmôn thực vật là những chất rất quan trọng đối với sự sống và phát triển của cây cối. Vậy hoocmôn thực vật là gì? Đặc điểm, phân loại và vai trò của nó như thế nào?. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về nội dung sinh học này qua những thông tin trong bài viết nhé.

Hoocmôn thực vật là gì?

Hoocmôn thực vật (phytohormone hoặc nội tiết tố thực vật) chính là các chất hữu cơ do cơ thể của vật tiết ra nhằm điều tiết các hoạt động sống của cây.

Hoocmon thực vật có vai trò rất quan trọng đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây

Hoocmon thực vật có vai trò rất quan trọng đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây

Ví dụ hoocmôn thực vật:

  • Auxin (hoocmôn thực vật giúp kích thích ra rễ của cành giâm/chiết)
  • Giberelin (giúp phá ngủ cho các mầm hạt, củ và tạo quả không hạt)
  • Xitôkinin (giúp nuôi cấy các tế bào và mô thực vật trong nhân giống vô tính và kích thích sinh trưởng của các chồi non)

Đặc điểm của hoocmôn thực vật là:

  • Được tạo ra ở một nơi, nhưng lại gây ra phản ứng ở một nơi khác bên trong cây.
  • Chỉ với nồng độ rất thấp nhưng có thể gây ra những biến đổi mạnh mẽ bên trong cơ thể của thực vật.
  • Tính chuyên hoá thấp hơn rất nhiều so với hoocmôn ở động vật bậc cao.

Phân loại hoocmôn thực vật

Sau khi đã tìm hiểu chi tiết hoocmôn thực vật là gì qua những thông tin bên trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về các loại hoocmôn thực vật. Hoocmôn thực vật được phân thành 2 nhóm chính là hoocmôn kích thích và hoocmôn ức chế. Trong đó:

Các loại hoocmon thực vật

Các loại hoocmon thực vật

Hoocmôn kích thích:

Bao gồm các chất auxin, giberelin và xitokinin. Những hoocmôn này sẽ kích thích sự dãn dài ra hoặc phân chia các tế bào nhằm làm tăng kích thước của các bộ phận nói riêng và cơ thể thực vật nói chung.

Tên hooc môn Nơi tổng hợp Tác dụng
Auxin (AIA) Các mô phân sinh chồi ngọn và các lá non, phôi trong hạt
  • Làm tăng kéo dài tế bào → Kích thích thân, rễ kéo dài, ra rễ bất định
  • Tăng ưu thế ngọn, ức chế chồi bên
  • Gây hiện tượng hướng động
  • Phát triển quả, tạo quả không hạt
  • Ức chế sự rụng lá, quả, ra rễ
Gibberellin (GA) Các cơ quan đang sinh trưởng như lá non, quả non, hạt đang nảy mầm, phôi đang sinh trưởng
  • Kích thích phân chia và phân hoá tế bào → thân mọc dài ra, lóng vươn dài
  • Phá trạng thái ngủ, nghỉ của hạt
  • Kích thích ra hoa, tạo quả không hạt
  • Ảnh hưởng đến quang hợp, hô hấp, trao đổi ni tơ
Xitôkinin Các tế bào đang phân chia trong rễ, lá non, quả non
  • Kích thích phân chia tế bào mạnh mẽ
  • Làm yếu ưu thế ngon, kích thích sinh trưởng chồi bên
  • Kìm hãm già hoá
  • Kích thích này mầm, nở hoa.

Hoocmôn ức chế

Bao gồm etilen và axit abxixic. Các hoocmôn ức chế có liên quan đến giai đoạn làm chín của quả, rụng lá và điều tiết lại thái ngủ của hạt.

Tên hooc môn Nơi tổng hợp Tác dụng
Axit abxixic (ABA/AAB) Chủ yếu ở lá, tích luỹ trong các cơ quan già, cơ quan đang ngủ, nghỉ hoặc sắp rụng
  • Ức chế sinh trưởng mạnh.
  • Gây rụng lá, quả.
  • Kích thích đống khí khổng trong điều kiện khô hạn
  • Kích thích trạng thái ngủ, nghỉ của hạt.
Êtylen Các mô của quả chín, lá già
  • Thúc đẩy quá trình chín của quả
  • Ức chế quá trình sinh trưởng của cây non, mầm thân củ
  • Gây rụng lá, quả
Chất diệt cỏ Tổng hợp nhân tạo Phá vỡ trạng thái cần bằng của các hooc môn → ức chế sinh trưởng của cỏ → diệt cỏ nhưng không ảnh hưởng tới cây trồng

Vai trò của hoocmôn thực vật

Với những thông tin bên trên chắc chắn các bạn đã hiểu rõ hoocmôn thực vật là gì rồi. Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về vai trò của hoocmôn thực vật.

Hoocmon thực vật được sử dụng để kích thích hoặc ức chế chồi non

Hoocmon thực vật được sử dụng để kích thích hoặc ức chế chồi non

Ngày nay, có nhiều hoocmôn thực vật được dùng trong sản xuất nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm. Chẳng hạn như: sử dụng auxin để kích thích sự ra rễ phụ ở những cành giâm; sử dụng gibberellin để làm tăng tốc độ phân giải của tinh bột; sử dụng xitôkinin để kích thích sự hình thành chồi non ở mô callus bên trong quá trình nhân giống vô tính; sử dụng etylen để thúc đẩy quả mau chín,…

Tuy nhiên, việc lạm dụng quá nhiều hoocmôn thực vật có thể sẽ gây ra nhiều nguy hại về sức khỏe cho con người. Bởi vậy khi sử dụng những chất điều hòa sinh trưởng này trong sản xuất nông nghiệp hay công nghiệp thực phẩm, cần phải đặc biệt chú trọng đến liều lượng và thời gian phân giải hết để đảm bảo sự an toàn cho người sử dụng.

Hy vọng bài viết này mang đến những thông tin hữu ích để các bạn có thể hiểu rõ hoocmôn thực vật là gì? Đặc điểm, phân loại và vai trò của hoocmôn thực vật là gì? Nếu vẫn còn thắc mắc gì về nội dung trong bài, các bạn hãy bình luận bên dưới để chúng tôi giải đáp chi tiết nhé.

Xem thêm:

  • Hệ sắc tố quang hợp là gì? Sơ đồ, vai trò hệ sắc tố quang hợp ở thực vật
  • Cảm ứng ở thực vật là gì? Đặc điểm, vai trò và các hình thức cảm ứng ở thực vật
  • Thực vật hạt trần là gì? Đặc điểm, hình thức sinh sản và môi trường sống
  • Thực vật ưa ẩm là gì? Cho ví dụ? Đặc điểm của cây ưa ẩm
Bài viết liên quan