Thay vì phải đăng nhập vào các trang web bằng cách điền tên đăng nhập, nhập pass thủ công khá dài dòng thì chúng ta có thể quét mã QR code. Bạn cũng có thể thanh toán đơn giản, nhanh chóng bằng cách quét mã QR code nhờ những chiếc smartphone,… Chính vì vậy hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về QR code là gì cũng như hướng dẫn sử dụng, cách tạo QR code trong những chia sẻ ngay dưới đây.
QR Code là gì?
QR Code là tên viết tắt của từ tiếng Anh Quick Response code. Hay còn được biết đến với tên gọi là mã vạch ma trận (Matrix-barcode) hoặc là mã phản ứng nhanh. Kể cả bạn chưa từng sử dụng QR code nhưng chắc chắn rằng bạn không còn xa lạ gì với nó nữa. Bạn dễ gặp những mã vạch này khi đến quầy thu ngân của các siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Chúng ta sẽ thấy một chiếc bảng nhựa được đặt ngay ngắn ở trên bàn. Phía bên trong có một hình vuông vơi các chấm màu đen trên nền trắng. Nó chính là mã QR Code đấy.
QR code là gì?
Mã QR là một loại mã vạch có thể được đọc dễ dàng bởi thiết bị kỹ thuật số (smarphone, ipad,…). Những mã vạch này cho khả năng lưu trữ thông tin dưới dạng một chuỗi pixel trong một lưới hình vuông. Mã QR được dùng để theo dõi thông tin về sản phẩm trong chuỗi cung ứng. Hiện nay nhiều điện thoại thông minh đều tích hợp trình đọc QR code cho nên chúng thường được sử dụng trong các chiến dịch tiếp thị và quảng cáo.
Thành phần của một QR code
Mã QR tiêu chuẩn có thể được nhận dạng dựa vào 6 thành phần chính:
- Quiet Zone (vùng yên tĩnh) – Đây là đường viền trắng trống xung quanh bên ngoài của mã QR. Nếu không có đường viền này, trình đọc QR sẽ không thể xác định được cái gì được và không được chứa bên trong mã QR (do sự can thiệp từ các yếu tố bên ngoài).
- Finder pattern (mẫu tìm kiếm) – Mã QR thường chứa ba hình vuông màu đen ở góc dưới cùng bên trái, trên cùng bên trái và trên cùng bên phải. Những hình vuông này cho người đọc QR biết rằng nó đang xem mã QR và ranh giới bên ngoài của mã nằm ở đâu.
- Alignment pattern (mẫu căn chỉnh) – Đây là một hình vuông nhỏ hơn khác nằm ở đâu đó gần góc dưới cùng bên phải. Nó đảm bảo rằng mã QR có thể được đọc, ngay cả khi nó bị lệch hoặc ở một góc.
- Timing pattern (mẫu thời gian) – Đây là một đường hình chữ L chạy giữa ba ô vuông trong mẫu tìm kiếm. Timing giúp người đọc xác định các ô vuông riêng lẻ trong toàn bộ mã và giúp cho mã QR bị hỏng có thể được đọc.
- Version information (phiên bản thông tin) – Đây là một trường thông tin nhỏ nằm gần ô mẫu công cụ tìm trên cùng bên phải. Điều này xác định phiên bản mã QR đang được đọc.
- Data cells (các ô dữ liệu) – Phần còn lại của mã QR truyền đạt thông tin thực tế, tức là URL, số điện thoại hoặc tin nhắn mà nó chứa.
Những thành phần chính của QR code
Các loại QR code
Mã QR có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhua. Nhưng hiện nay chỉ có bốn loại mã QR được chấp nhận rộng rãi. Loại mã được sử dụng xác định cách dữ liệu có thể được lưu trữ và được gọi là “chế độ đầu vào”. Nó có thể là số, chữ và số, nhị phân hoặc kanji. Loại chế độ được giao tiếp thông qua trường thông tin phiên bản trong mã QR.
- Chế độ số (Numberic mode): Chế độ này dành cho các chữ số thập phân từ 0 đến 9. Chế độ số là chế độ lưu trữ hiệu quả nhất, với tối đa 7.089 ký tự khả dụng.
- Chế độ chữ và số (Alphanumberic mode): Chế độ này dành cho các chữ số thập phân từ 0 đến 9, cùng với các chữ cái viết hoa từ A đến Z và các ký hiệu $,%, *, +, -,., /,: và gồm cả dấu cách. Nó cho phép lưu trữ tối đa 4.296 ký tự.
- Chế độ nhị phân (Byte mode): Chế độ này dành cho các ký tự từ bộ ký tự ISO – 8859–1. Nó cho phép lưu trữ 2.953 ký tự.
- Chế độ Kanji (Kanji mode): Chế độ này dành cho các ký tự 2 byte từ bộ ký tự Shift JIS và được sử dụng để mã hóa các ký tự bằng tiếng Nhật. Đây là loại mã gốc, được phát triển lần đầu tiên bởi Denso Wave. Tuy nhiên, nó đã trở nên hạn chế nhất với chỉ 1.817 ký tự có sẵn để lưu trữ.
Tìm hiểu về QR code
Hệ thống QR code được phát minh vào năm 1994 bởi công ty Denso Wave của Nhật Bản. Đây là một công ty con của Toyota. Họ cần một cách chính xác hơn để theo dõi xe cộ và các bộ phận trong quá trình sản xuất. Để đạt được điều này, họ đã phát triển một loại mã vạch có thể mã hóa các ký tự Kanji (hệ thống chữ Hán tượng hình của tiếng Nhật), Kana (hệ thống văn tự ký hiệu âm tiết của tiếng Nhật), chữ và số.
Mã code thường chạy dọc, chạy ngang
QR code tiêu chuẩn chỉ có thể được đọc theo một hướng – từ trên xuống dưới. Chỉ có thể lưu trữ một lượng nhỏ thông tin, thường là ở định dạng chữ và số. Nhưng có loại mã QR được đọc theo hai hướng – trên xuống dưới và từ phải sang trái. Điều này cho phép nó chứa nhiều dữ liệu hơn.
Dữ liệu được lưu trữ trong mã QR có thể bao gồm URL trang web, số điện thoại hoặc tối đa 4.000 ký tự văn bản. Tùy thuộc vào thiết bị đọc mã QR mà khi quét mã nó sẽ dẫn bạn đến một trang web hoặc gọi đến một số điện thoại hay xem một tin nhắn,… Mã QR được sử dụng để:
- Liên kết trực tiếp để tải xuống ứng dụng trên Apple App Store hoặc Google Play.
- Xác thực tài khoản trực tuyến và xác minh chi tiết đăng nhập.
- Truy cập Wi-Fi bằng cách lưu trữ các chi tiết mã hóa như SSID, mật khẩu và loại mã hóa.
- Gửi và nhận thông tin thanh toán.
- Và hơn thế nữa – một công ty ở Anh có tên là QR Memories thậm chí còn tạo mã QR để sử dụng trên bia mộ. Nó cho phép mọi người quét mã để đọc thêm về cuộc đời của người đã khuất đó (nếu họ có cáo phó hoặc câu chuyện tin tức trực tuyến liên quan đến họ).
Thanh toán bằng quét mã
Nhóm phát triển đằng sau mã QR muốn làm cho mã dễ quét để các nhân viên không mất thời gian lấy nó ở đúng góc. Họ cũng muốn nó có một thiết kế đặc biệt để dễ dàng nhận biết. Điều này khiến họ chọn hình dạng hình vuông mang tính biểu tượng vẫn được sử đến tận bây giờ.
Denso Wave đã công bố công khai mã QR của họ và tuyên bố họ sẽ không thực hiện quyền bằng sáng chế của mình. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tạo và sử dụng mã QR. Tuy nhiên, việc tiếp thu ý tưởng về mã vạch truy xuất này ban đầu khá chậm. Chỉ đến năm 2002 khi điện thoại di động đầu tiên có tích hợp trình đọc QR được bán trên thị trường tại Nhật Bản thì việc phát triển QR code mới thực sự thu hút được người. Việc điện thoại thông minh trở thành thiết bị tất yếu trong xã hội ngày nay dẫn đến sự gia tăng số lượng các công ty, dịch vụ sử dụng mã QR.
Quét mã bằng điện thoại thông minh
Năm 2020, Denso Wave tiếp tục cải tiến thiết kế ban đầu của họ. Mã QR mới của họ bao gồm các biện pháp truy xuất nguồn gốc, bảo vệ thương hiệu và chống giả mạo. Có rất nhiều cách sử dụng mới cho mã QR, từ việc chuyển các khoản thanh toán đến xác định vị trí của các đối tượng trong thực tế.
Ứng dụng QR Code trong việc thanh toán
Khi nhu cầu mua sắm trực tuyến ngày một gia tăng thì các đơn vị bán hàng phải không ngừng tìm kiếm các phương thức thanh toán tiện lợi nhất để thu hút được khách hàng. Một trong những giải pháp tiện lợi nhất hiện nay chính là quét mã QR code tại các của hàng để thanh toán. Tất cả những gì người mua hàng cần làm là có một chiếc smartphone có trình đọc mã QR. Trong thanh toán bằng mã vạch, chúng có 2 loại mã QR code như sau:
Quét mã QR Code cá nhân
Khi thanh toán tiền hàng cho khách mua hàng thì các nhân viên quầy thu ngân phải nhập số tiền mà khách cần thanh toán. Sau đó, người mua hàng cần show mã QR code của mình trên ứng dụng để nhân viên thu ngân quét mã QR đó. Lúc này số tiền đó sẽ tự động được khấu trừ trong tài khoản. Lưu ý là mã QR của người mua cần phải được liên kết đến tài khoản ngân hàng hoặc sử dụng mã QR cá nhân có trong ứng dụng Mobile Banking của mình.
Thanh toán QR đơn giản tại các cửa hàng bằng quét mã cá nhân
Quét mã QR Code cửa hàng
Trường hợp này thì các nhà bán hàng sẽ có sẵn một mã QR đặt tại quầy thu ngân hoặc trong hóa đơn thanh toán. Khi cần thanh toán, người mua hàng sẽ mở ứng dụng quét QR trên smartphone của mình. Tiến hành nhập số tiền phải trả rồi hoàn tất thanh toán nhanh chóng. Hầu hết các siêu thị, chuỗi bán lẻ thời trang, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng ăn uống hay đồ gia dụng,… hiện đều đang áp dụng phương thức thanh toán tiện dụng này.
Hướng dẫn quét mã QR trên smartphone
Mã QR được sử dụng với nhiều mục đích và hai cách sử dụng phổ biến nhất được thể hiện sau đây.
Hướng dẫn quét mã QR để giúp đọc thông tin sản phẩm
Bước 1: Cần tải ứng dụng quét QR code về thiết bị di động. Với hệ điều hàng IOS bạn cần tải RedLaser còn điện thoại chạy Android thì tải Barcode Scanner.
Bước 2: Sau khi đã tải thành công, bạn mở ứng dụng quét QR code và hướng camera của điện thoại về phía mã QR cần quét. Điện thoại bắt đầu quét từ trên xuống và hiển thị ra các thông tin về sản phẩm. Ngoài ra còn có bình luận, đánh giá sản phẩm của những khách hàng trước đó.
Quét mã nhanh chóng, dễ dàng
Hướng dẫn cách sử dụng QR code để thanh toán
Bước 1: Đăng nhập vào Mobile banking trên smartphone và sử dụng chức năng QR Pay.
Bước 2: Di chuyển camera của điện thoại đến vị trí có chứa mã QR. Lúc này ứng dụng sẽ hiển thị các thông tin của các giao dịch mua sắm hoặc chuyển khoản trước đó.
Bước 3: Sau khi đã hoàn tất bước 2 thì nhấn “Chuyển khoản” để xác nhận.
Bước 4: Nhập mật khẩu/mã OTP được hiển thị trên màn hình rồi nhấn “Tiếp tục” để hoàn thành giao dịch.
Cách tạo ra mã QR code
Vì Denso Wave không hề thực hiện bản quyền nên bạn có thể tự tạo những QR code cho riêng mình theo những cách sau đây.
Tạo trực tuyến
Đối với việc tạo mã QR trực tuyến trên chính trang web của họ thì chúng ta chỉ cần nhập thông tin vào các trường có sẵn. Sau đó trang web sẽ tạo cho bạn những mã QR của mình. Bạn có thể tự tạo cho mình những mã QR tại các trang web như sau:
+ QR Code Kaywa
+ Delivr QR Code
+ Mobile-Barcodes
Đăng nhập mạng xã hội, các trang web bằng việc quét mã thay vì nhập tên, password
Tạo bằng phần mềm điện thoại
Nếu như bạn sử dụng hệ điều hành Android hoặc IOS thì có thể sử dụng ứng dụng QR Droid Code Scanner. Khi tải về máy bạn có thể tự tạo QR code bằng cách điền các thông tin cần thiết là được.
Một số câu hỏi về QR code
Mã QR có an toàn không?
Không ít người lo lắng liệu phương thức quét mã này có đủ an toàn hay không khi hình thức quét mã rất đơn giản. Thực tế, những kẻ tấn công có thể nhúng các URL độc hại có chứa phần mềm độc hại tùy chỉnh vào mã QR. Sau đó nó có thể lấy dữ liệu từ thiết bị di động của bạ khi bạn quét. Cũng có thể nhúng một URL độc hại vào mã QR để dẫn đến một trang web lừa đảo tại đó bạn có thể bị lộ thông tin cá nhân hoặc thông tin tài chính.
Vì con người không thể đọc mã QR, nên những kẻ tấn công dễ dàng thay đổi mã QR để trỏ đến một tài nguyên thay thế mà không bị phát hiện. Hầu hết nhiều người nhận thức được rằng mã QR có thể mở đến một URL. Tuy nhiên họ lại ít nhận thức được các hành động khác mà mã QR có thể bắt đầu trên thiết bị của người dùng. Ngoài việc mở một trang web, QR code còn có thể nhận địa chỉ liên hệ hoặc soạn email. Những yếu tố bất ngờ này có thể ảnh hưởng đến độ bảo mật của mã QR.
QR code có an toàn không?
Những người dùng thường không nghi ngờ khi quét mã, nó có thể đưa bạn đến một trang web độc hại có thể lưu trữ bộ công cụ khai thác, dẫn đến việc xâm nhập thiết bị hoặc trang đăng nhập giả mạo để lấy cắp thông tin đăng nhập của người dùng. Một số trang web thực hiện tải xuống theo từng ổ đĩa, vì vậy chỉ cần truy cập trang web là có thể bắt đầu tải xuống phần mềm độc hại.
Mã QR có thu thập thông tin và dữ liệu cá nhân của tôi không?
Phần mềm tạo mã QR không thu thập thông tin nhận dạng cá nhân. Dữ liệu mà nó thu thập và hiển thị cho người tạo mã bao gồm vị trí, số lần mã được quét và thời gian cùng với hệ điều hành của thiết bị đã quét mã (tức là IOS hoặc Android).
Ai đó có thể hack được QR code?
Chỉ quét những nguồn cấp mã tin cậy
Bản thân mã QR không thể bị tấn công. Các rủi ro bảo mật liên quan đến mã QR chỉ bắt nguồn từ đích đến của mã QR chứ không phải từ chính mã đó.
Tin tặc có thể tạo mã QR độc hại đưa người dùng đến các trang web giả mạo để lấy dữ liệu cá nhân của họ, chẳng hạn như thông tin đăng nhập hoặc thậm chí theo dõi vị trí địa lý của họ trên điện thoại của họ. Đây là lý do tại sao người dùng di động chỉ nên quét mã đến từ một người gửi đáng tin cậy.
Như vậy, trên đây là một số thông tin khái lược nhất về QR code là gì cũng như cách hướng dẫn sử dụng, cách tạo QR code như thế nào. Hy vọng những chia sẻ trong bài sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về mã QR tiện dụng từ đó có thể áp dụng vào thực tế cuộc sống một cách tốt hơn.
Xem thêm:
- Rfid là gì? Cấu tạo và ứng dụng của Rfid
- OTP là gì? Cách lấy mã xác thực OTP
- Transistor là gì? Cấu tạo của Transistor
