Đa nhân cách – một dạng bệnh lý về tâm thần được rất nhiều người quan tâm hiện nay bởi có nhiều trường hợp mắc bệnh nhưng lại không hề hay biết. Vậy đa nhân cách là gì? Bệnh đa nhân cách có thật không? Người đa nhân cách là như thế nào? Cùng với chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này nhé!
Bệnh đa nhân cách là gì?
Bệnh đa nhân cách hay rối loạn đa nhân cách tiếng Anh là gì? Rối loạn đa nhân cách có tên tiếng Anh là Multi Personality Disorder, viết tắt là MPD.
Bệnh rối loạn đa nhân cách
Đây là một chứng bệnh tâm lý có ảnh hưởng đến hành vi cũng như thái độ của người bệnh. Lúc này, bệnh nhân sẽ tồn tại nhiều hơn là hai nhân cách. Trong đó sẽ có 1 nhân cách bình thường cùng với các nhân cách về bệnh lý khác. Cụ thể như sau:
- Nhân cách bình thường: Thể hiện ở việc tuân thủ đúng các chuẩn mực đạo đức của xã hội, các thể chế xã hội hiện hành.
- Nhân cách bệnh lý: Thể hiện ở cách sống, cách cư xử và những phản ứng hoàn toàn khác biệt so với người bình thường.
Thông thường, khi một nhân cách nào đó đang ngự trị thì người bệnh sẽ không nhớ được mình đã làm gì khi ở nhân cách cũ. Chính vì vậy mà người ta nói bệnh rối loạn đa nhân cách thường sẽ đi kèm với chứng mất trí nhớ. Trong khoảng thời gian đó người bệnh thường cho rằng mình đã đi ngủ. Mất ký ức hay trí nhớ về những việc đã từng xảy ra trong quá khứ chính là một trong những đặc điểm điển hình nhất của những người đang bị rối loạn đa nhân cách.
Để biết bạn có bị đa nhân cách không thì có thể làm bài trắc nghiệm đa nhân cách MMPI. Bài test MMPI này thường được sử dụng để đánh giá sức khỏe tâm thần, đặc biệt là chứng rối loạn đa nhân cách. Sau khi tiến hành thực hiện bài test nếu như bạn đạt được điểm số rất cao thì cũng đồng nghĩa với việc bạn đang mắc phải chứng rối loạn đa nhân cách hoặc một vấn đề sức khỏe tâm thần nào đó.
Rối loạn đa nhân cách nguy hiểm không?
Sau khi biết được đa nhân cách là bệnh gì thì chúng ta có thể thấy rối loạn đa nhân cách là một bệnh lý vô cùng nguy hiểm.
Rối loạn đa nhân cách là bệnh nguy hiểm
Đầu tiên là nó làm ảnh hưởng và xáo trộn cuộc sống, thói quen cũng như hành vi của người bị bệnh. Sau đó, khi người bệnh bị nhiều nhân cách chi phối thì có thể làm những việc gây hại cho bản thân cũng như cho người khác.
Ví dụ về đa nhân cách gây ra là trường hợp của 2 tên tội phạm Kenneth Bianchi và Angelo Buono. Do bị mắc chứng rối loạn đa nhân cách mà 2 tên sát nhân này đã thực hiện tổng cộng 10 vụ nội án tại Los Angeles chỉ trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm 1977 cho đến tháng 2 năm 1978.
Bên cạnh đó thì mức độ nguy hiểm của bệnh đa nhân cách còn tùy thuộc vào các nhóm nhỏ hành vi của nhân cách. Cụ thể, khi nhân cách bị rối loạn thì sẽ được phân chia thành các nhóm hành vi như sau:
– Nhóm A: Bao gồm rối loạn nhân cách phân liệt, nhân cách hoang tưởng và nhân cách thể phân lập.
– Nhóm B: Bao gồm rối loạn nhân cách chống xã hội, nhân cách ái kỷ và nhân cách ranh giới.
– Nhóm C: Bao gồm rối loạn nhân cách tránh né, nhân cách phụ thuộc và ám ảnh cưỡng chế.
Nguyên nhân của rối loạn đa nhân cách là gì?
Y học hiện đại vẫn chưa thể chỉ ra được chắc chắn nguyên nhân dẫn tới chứng bệnh đa nhân cách là sao. Tuy nhiên, một số giả thuyết đã được các bác sĩ cũng như các chuyên gia tâm lý đặt ra để giúp phát hiện ra bệnh. Có thể thấy bệnh thường xảy ra nhiều hơn ở những người:
Tổn thương trong quá khứ có thể hình thành bệnh đa nhân cách
– Từng trải qua những tổn thương nghiêm trọng và khó quên trong quá khứ (đặc biệt là thời thơ ấu) như: Bị ngược đãi, đánh đập, bị lạm dụng tình dục, thiếu sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ…
– Người bệnh gặp các vấn đề về thần kinh, não bộ như: Bị chấn thương vùng não, não thiếu chất dẫn truyền thần kinh serotonin…
– Bên cạnh đó thì một số chuyên gia tâm lý cũng đưa ra quan điểm rằng từ khi sinh ra thì bản chất của con người đã mang trong mình nhiều nhân cách khác nhau. Nếu như được sinh ra và nuôi dạy trong một môi trường có đạo đức và lối sống chuẩn mực thì loại nhân cách tốt trong ta sẽ vươn lên thống trị, đè bẹp đi các nhân cách xấu và ngược lại. Tuy nhiên, nhân cách xấu sẽ chỉ bị áp chế chứ nó không hoàn toàn mất đi. Vì vậy mà khi con người gặp một tác nhân nào đó kích động thì nhân cách khác sẽ trỗi dậy. Đây là lúc bệnh đa nhân cách bắt đầu được hình thành.
Triệu chứng của rối loạn đa nhân cách là gì?
Rối loạn đa nhân cách hiện nay được chia thành nhiều nhóm và nhiều cấp độ khác nhau. Do đó mà triệu chứng của chứng bệnh về tâm lý này cũng có một số sự khác biệt nhất định. Tuy nhiên thì đa số người bệnh dù ở mắc bệnh ở mức độ nặng hay nhẹ thì đều có những biểu hiện phổ biến như sau:
-
Biểu hiện của rối loạn nhân cách hoang tưởng
Rối loạn nhân cách hoang tưởng – luôn hoài nghi người khác
Biểu hiện đặc trưng của người bị rối loạn nhân cách hoang tưởng là luôn hoài nghi về người khác. Trong bất cứ trường hợp nào thì họ cũng sẽ cố gắng tìm ra những mối nghi ngờ với mọi người xung quanh, đặc biệt là với người thân của mình. Đa số thì những người bệnh đều cho rằng mọi người thường hay nói xấu cũng như sỉ nhục mình.
Tâm trạng của người bị rối loạn nhân cách hoang tưởng này thường vui, buồn thất thường. Đặc biệt là họ có xu hướng nhạy cảm một cách thái quá đối với bất cứ sự từ chối nào. Họ cũng rất hay chỉ trích, ganh tị thái quá đối với mọi người xung quanh. Bởi những biểu hiện như vậy mà người bệnh thường chỉ sống khép mình và không thể mở rộng được các mối quan hệ với người khác.
-
Biểu hiện của bệnh đa nhân cách phân liệt (Schizoid)
Rối loạn nhân cách phân liệt hay còn được gọi là rối loạn nhân cách Schizoid. Đây là căn bệnh có liên quan mật thiết giữ sự giao tiếp của người bệnh với mọi người xung quanh. Một số người thì thích thú và tỏ ra nhiệt tình khi nói chuyện với người khác. Một số khác thì lại tỏ ra vô cùng khó chịu khi giao tiếp với tất cả mọi người xung quanh.
Bên cạnh đó thì người bị rối loạn nhân cách phân liệt cũng thường xuyên đa nghi với mọi thứ xung quanh. Họ sống tách biệt bản thân với thế giới bên ngoài cũng như các mối quan hệ trong xã hội.
Do đó mà đời sống của những người mắc bệnh này có thể nói là vô cùng nhàm chán và khô khan. Đáng chú ý là chuyện tình dục của người bệnh thường chỉ nằm ở trong trí tưởng tượng bởi họ chỉ chú ý đến cảm xúc của bản thân mà hoàn toàn không quan tâm đến đối phương.
-
Biểu hiện rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline)
Rối loạn nhân cách ranh giới – mất đi sự kết nối với thực tại
Rối loạn nhân cách ranh giới hay còn được gọi là rối loạn nhân cách Borderline. Đây chính là một loại biến chứng xuất hiện khi mà người bệnh có sự tự nhận thức kém cũng như bị rối loạn cảm xúc trống trải. Người bệnh thông thường sẽ có một số hành vi bốc đồng cùng với các mối quan hệ bất ổn.
Dấu hiệu nhận biết rõ nhất chứng bệnh này là sự thường xuyên hoang tưởng và mất đi sự kết nối với thực tại. Ngoài ra thì người bệnh cũng hay có suy nghĩ tự phá hủy bản thân mình.
-
Biểu hiện rối loạn nhân cách dạng Schizotypal
Người mắc bệnh rối loạn nhân cách dạng Schizotypal có thể nói là họ giống như những kẻ lập dị, có rất ít hoặc hoàn toàn không có những mối quan hệ quá gần gũi. Người mắc bệnh này thường giữ khoảng cách với mọi người xung quanh và cảm thấy không được thoải mái mỗi khi giao tiếp.
Đặc biệt, người bệnh thường có những suy nghĩ vô lý bất thường và tin vào những điều phi thực tế.
-
Biểu hiện bệnh đa nhân cách kịch tính (Histrionic)
Rối loạn nhân cách kịch tính – ghen tị khi người khác được chú ý
Người bệnh bị đa nhân cách kịch tính thì thường không có tính kiên nhẫn, không thể gắn bó lâu dài với người hoặc một sở thích nào đó. Đặc biệt, họ rất dễ bị ảnh hưởng và sự sai khiến của người khác.
Người bệnh thường xuyên lôi kéo sự chú ý của mọi người xung quanh bằng cách nói dối hoặc nói những điều phi lý. Khi không được đối phương đáp lại thì họ sẽ trở nên gắt gỏng, khó chịu hay thậm chí là thực hiện hành vi trả thù. Bên cạnh đó thì họ cũng có xu hướng tìm kiếm và trải nghiệm nhiều loại cảm xúc mới hoặc giữ thái độ coi thường người khác.
-
Biểu hiện rối loạn nhân cách ái kỷ
Người bị bệnh rối loạn đa nhân này yêu thích và thán phục bản thân mình một cách lập dị. Họ luôn xem mình là trung tâm vũ trụ, luôn khao khát chiến thắng trong bất cứ trường hợp nào để mọi người xung quanh phải cung phụng và ngợi ca.
Tuy nhiên những người mắc bệnh này lại có một sức quyến rũ rất mãnh liệt đồng thời họ có thể đưa ra những triết lý đặc biệt trong bất kì hoàn cảnh nào.
Đa nhân cách có chữa được không?
Hiện nay, các chuyên gia tâm lý thường áp dụng các phương pháp sau để điều trị bệnh rối loạn đa nhân cách.
Điều trị bệnh đa nhân cách
– Liệu pháp phân tích tâm lý: Chủ yếu hướng đến các nhân tố ở bên trong để giúp cho bệnh nhân có thể hiểu rõ được những cảm xúc của mình.
– Liệu pháp nhận thức hành vi: Mục tiêu của phương pháp này là hướng tới những khía cạnh đặc biệt của người bệnh như suy nghĩ, hành vi, cảm xúc, thái độ… của người bệnh. Để làm được điều này thì các bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp nhận thức, phân tích nhận thức, tâm lý trị liệu cũng như hành vi biện chứng của người bệnh.
– Liệu pháp cộng đồng: Tức là tham gia khóa điều trị cộng đồng trong thời gian vài tháng. Trong thời gian này bệnh nhân sẽ được khuyến khích chia sẻ về những cảm xúc, hành vi của họ. Đồng thời cũng đưa ra những cảm nhận của họ về những hành vi của người khác.
– Sử dụng thuốc: Thực tế thì không có một loại thuốc cụ thể nào được phê duyệt để điều trị bệnh đa nhân cách này cả. Tuy nhiên, có một số thuốc được sử dụng với mục đích là cân bằng lại hormone và hóa chất trong não. Cụ thể:
- Thuốc chống trầm cảm: giúp cải thiện tâm trạng chán nản, ngăn ngừa nguy cơ tự tử hay người bệnh làm những điều gây hại cho bản thân.
- Thuốc an thần: loại thuốc này được dùng trong trường hợp người bệnh bị rối loạn nhân cách hoang tưởng và rối loạn nhân cách phân liệt.
- Thuốc chống lo âu, kích động.
Trên đây là những thông tin liên quan đến bệnh đa nhân cách là gì. Bệnh này nếu như không được phát hiện và điều trị sớm thì nó sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc và các mối quan hệ khác. Vì vậy nếu có dấu hiệu hay triệu chứng nào thì bạn cần đi thăm khám ngay nhé!
