Tết Thanh Minh không phải là một ngày lễ lớn nhưng mang đậm nét văn hóa của người Việt từ xưa đến nay. Vậy Tết Thanh Minh 2024 vào ngày nào? Nguồn gốc, ý nghĩa của tết Thanh Minh từ đâu? Cùng chuthapdoquangninh.org.vn tìm hiểu qua bài viết dưới đây để có câu trả lời chính xác nhé!
Tết Thanh Minh 2024 vào ngày nào dương lịch, âm lịch?
Ngày lễ Tết Thanh Minh không cố định ngày nào mà thường diễn ra vào thời gian từ ngày 4-5/4 (sau khi kết thúc tiết xuân phân) và kết thúc vào khoảng thời gian từ 20-21/4 dương lịch (bắt đầu Tiết Cốc Vũ). Như vậy, với câu hỏi Thanh Minh 2024 vào ngày nào thì câu trả lời tiết Thanh Minh năm 2024 sẽ rơi vào ngày thứ năm ngày 4/4/2024 dương lịch tức ngày 26/2/2024 âm lịch.
Tết Thanh Minh 2024 bắt đầu từ ngày 4/4/2024
Trong dịp này, con cháu tụ tập về thăm mộ tổ tiên, thực hiện các nghi lễ tảo mộ, quét dọn mộ phần, bày mâm cúng để tưởng nhớ, tri ân tổ tiên, mong tổ tiên phù hộ cho con cháu luôn bình an, khỏe mạnh, gặp nhiều phúc lành.
Nguồn gốc, ý nghĩa của ngày tết Thanh Minh
Nguồn gốc tết Thanh Minh là gì?
Theo nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ cho biết, ngày tiết Thanh Minh nằm trong 24 tiết khí. Những tiết khí này được lập lịch theo quan niệm của các quốc gia phương Đông. Trong 24 tiết khí thì Thanh Minh là tiết thứ 5, bắt đầu từ sau ngày Lập Xuân 45 ngày và sau ngày Đông Chí 105 ngày.
Bên cạnh đó có người cho rằng, tên của tết Thanh Minh bắt nguồn từ câu nói: “Thực vật sinh sôi nảy nở và phát triển vào ngày tươi mới” Do đó, về mặt nghĩa đen, thì thanh nghĩa là khí trong, sạch sẽ còn minh là sáng sủa, tươi mới, đánh dấu một sự khởi đầu của mùa xuân với tiết trời mát mẻ quang đãng thuận lợi cho việc đồng áng.
Ngoài Tết thanh minh, thì vào đầu tháng 3 hàng năm còn có hội Đạp Thanh hay còn gọi là hội giẫm cỏ. Đây là lễ hội có nguồn gốc từ Trung Quốc, vào ngày này nam nữ thường chuẩn bị quần áo đẹp để cùng nhau đi chơi xuân.
Tết Thanh Minh là lễ hội có nguồn gốc từ Trung Quốc
Hiện nay ở Việt Nam đã không còn lưu truyền lễ hội Đạp Thanh nữ nhưng chúng ta vẫn có thể thấy được lễ hội này qua đoạn thơ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du:
“Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh,
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân,
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm“
Ý nghĩa của Tết Thanh Minh
Đối với người Việt Nam, tết Thanh Minh có ý nghĩa quan trọng về mặt tâm linh cũng là dịp để con cháu nhớ và hướng về cội nguồn. Dù ai đi làm ăn xa thì vào ngày này gia đình cùng nhau tụ họp đi tảo mộ, sửa sang lại phần mộ của tổ tiên cho sạch sẽ, khang trang, để thể hiện lòng thành kính của mình.
Trong dịp tết Thanh Minh, tại các khu nghĩa trang thường nhộn nhịp, đông đúc thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, đó là một đẹp trong văn hóa của người dân Việt Nam. Qua đó, dạy cho con cháu thế hệ sau biết thương yêu, hiếu thảo, trân trọng ông bà, cha mẹ hơn.
Tết Thanh Minh là ngày để con cháu tri ân, tỏ lòng tôn kính đến tổ tiên
Bên cạnh đó, mọi người còn quét dọn, sửa sang lại cho những ngôi mộ vô chủ, không có người thân tới thăm viếng, thể hiện sự nhân văn, đạo lý tương thân, tương ái, giúp đỡ lẫn nhau của người Việt.
Tết Thanh Minh có phải là tết Hàn Thực không?
Theo TS.KTS Vũ Thế Khanh, mặc dù có những năm 2 ngày lễ này bị trùng nhau nhưng Tết Thanh Minh và Tết Hàn Thực có ý nghĩa và nguồn gốc hoàn toàn khác nhau.
Tiết Thanh Minh là 1 trong 24 khí tiết của một năm, thời gian lễ tiết Thanh Minh kéo dài khoảng 15 – 16 ngày, và bắt đầu từ ngày 4 – 5/4 cho đến ngày 20 – 21/4 hàng năm.
Trong khi đó, tết Hàn Thực được bắt nguồn từ một điển tích cổ ở Trung Quốc mang ý nghĩa tưởng nhớ đến vua Tấn Văn Công đến Giới Tử Thôi. Và thời gian diễn ra tết Hàn Thực kéo dài từ 3/3 – 5/3 âm lịch hàng năm.
Người Việt làm gì vào ngày tết Thanh Minh
Đi tảo mộ
Đối với người dân Việt Nam vào ngày này con cháu sẽ chuẩn bị lễ vật để thắp hương trước phần mộ của người đã khuất. Sau đó tiến hành dọn dẹp mộ phần để mong tổ tiên phù hộ cho con cháu khỏe mạnh, bình an. Tiếp đó, khi tảo mộ về các thành viên sẽ làm mâm cơm cúng lên bàn thờ tổ tiên và cùng nhau quây quần trò chuyện, gắn kết tình nghĩa trong gia đình.
Vì tết Thanh Minh kéo dài 15-16 ngày nên với những người xa quê có thể tảo mộ, sửa sang lại mộ phần của tổ tiên vào bất cứ thời điểm nào miễn là còn trong tiết Thanh Minh.
Tiết Thanh Minh cúng gì?
Trong ngày này ngoài đi tảo mộ thì cúng và chuẩn bị mâm cỗ cũng là phần quan trọng. Tùy theo từng phong tục của mỗi địa phương và gia đình thì mâm cúng sẽ chuẩn bị khác nhau. Tuy nhiên chủ yếu vẫn có một mâm cơm bình thường để mời ông bà tổ tiên về sum vầy cùng con cháu mà không cần quá khoa trương.
Mâm cúng tết Thanh Minh tùy theo phong tục từng địa phương, gia đình
Sắm lễ tiết Thanh Minh
- Bạn có thể tham khảo phần lễ cho tiết Thanh Minh gồm có:
- Mâm cơm cúng đầy đủ: xôi, gà, miến xào, canh măng, miến xào, giò.
- Hoa quả, hương, trầu cau, hoa, đèn, tiền vàng.
Ở ngoài mộ
Khi làm lễ tảo mộ thì bạn có thể xếp hoa quả tiền vàng đặt chung nhưng lễ mặn thì nên đặt riêng. Sau đó thắp đèn, nhang, chỉ nên cắm 1 hoặc 3 nén nhang, kiêng kỵ không cắm 2 nén và vái 3 lần để tỏ lòng thành với thổ công thổ địa. Tiếp đó mới mời gia tiên trở về và bắt đầu đọc bài văn khấn tết Thanh Minh.
Chuẩn bị lễ cúng cho tiết Thanh Minh ngoài mộ
Đợi cho hương tàn thì mọi người tiến hành ra khu lăng mộ của gia đình, xin phép ông bà cho con cháu được dọn dẹp. Sau khi lễ cúng hoàn tất, mọi người cùng sửa sang và dọn dẹp lại. Cho đến khi tuần hương được ⅔ thì mọi người có thể làm lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về.
Ở nhà
Khi cúng lễ tiết Thanh Minh tại nhà bạn cần lưu ý:
- Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, đặc biệt là bàn thờ gia tiên.
- Chuẩn bị mâm cỗ sẵn ở nhà để có thể tiến hành cúng sau khi đã đi tảo mộ về.
- Thắp hương, khấn vái tương tự như những tục cúng khác, cần thành tâm và thái độ trân trọng khi làm lễ để thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên, ông bà.
Những điều nên và không nên làm trong ngày tết Thanh Minh
- Trong khi tảo mộ, khi đi ngang mộ phần người khác không giẫm đạp hay đá đồ cúng của người khác. Điều này sẽ mang đến vận xui cho bạn, đặc biệt là thanh niên, trẻ nhỏ cần chú ý.
- Đối với phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt, phụ nữ có thai, người bị phong hàn, thấp khớp không nên đi tảo mộ vì khí lạnh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
- Ngày nay, trong thời gian tảo mộ nhiều gia đình thường chụp ảnh lại để làm kỷ niệm. Tuy nhiên, điều này không được khuyến khích tạo những khu vực nghĩa trang, vì vậy bạn nên hạn chế.
- Khi dọn dẹp mộ phần nên dọn sạch sẽ, trước và sau phần mộ, đồng thời cũng cần kiểm tra kỹ để tránh chuột rắn rết bò vào bên trong.
Kiểm tra và dọn dẹp sạch sẽ trước ở mộ phần của tổ tiên
- Không nên chỉ trỏ, bàn tán vào mộ người khác để tránh mang vận xui đến cho mình, bởi đây cũng là thể hiện sự tôn trọng với người đã khuất.
- Dọn dẹp lại nhà cửa, bàn thờ sạch sẽ, gọn gàng, để tiếp đón ông bà tổ tiên.
Hy vọng qua bài viết bạn này bạn đã biết được ngày tết Thanh Minh 2024 vào ngày nào cũng như biết thêm về ý nghĩa, nguồn gốc của ngày lễ Tết Thanh Minh để cùng gia đình đi tảo mộ tưởng nhớ tổ tiên của mình.
