Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm là nội dung quan trọng trong môn Ngữ Văn lớp 8. Vậy các bạn đã hiểu rõ dấu ngoặc đơn là gì chưa? Tác dụng của dấu ngoặc đơn là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn về dấu này qua những thông tin trong bài viết nhé.
Dấu ngoặc đơn là gì?
Dấu ngoặc đơn là một loại dấu câu được viết hoặc đánh máy dưới dạng một đường cong thẳng đứng. Hai dấu ngoặc đơn có kí hiệu là (), thường được sử dụng để đánh dấu phần có chức năng chú thích (như giải thích, bổ sung, thuyết minh thêm) trong văn bản.
Dấu ngoặc đơn được sử dụng rất nhiều trong văn viết
Ví dụ dấu ngoặc đơn:
– Hà Nội (thủ đô của Việt Nam) là một thành phố lớn và đông dân.
– Tiếng trống của phía (lí trưởng) thúc gọi nộp sưu thuế vẫn rền rĩ. (Tác giả Tô Hoài)
– Dấu ngoặc đơn còn được dùng trong toán học để chỉ thứ tự ưu tiên phép tính.
Ví dụ dấu ngoặc đơn trong phép tính:
– 2 x (3 + 4) = 14.
Cấu tạo của phần chú thích bên trong dấu ngoặc đơn có thể là:
– Một từ
Ví dụ như: Gan chi gan rứa mệ (mẹ) nờ. (Tác giả Tố Hữu)
– Một ngữ
Ví dụ như: Ban đúng là một thứ cây (và thứ hoa) đặc thù của vùng Tây Bắc.
– Một hay nhiều câu
Ví dụ như: Đêm hôm ấy trời mưa rất to (trận mưa cuối cùng để bắt đầu chuyển sang mùa khô).
Vị trí của phần chú thích này luôn đi sau bộ phận được chú thích. Vì vậy, dấu ngoặc đơn được đặt ở vị trí nào trong câu còn tùy thuộc vào vị trí của phần được chú thích.
Tác dụng của dấu ngoặc đơn
Sau khi đã hiểu rõ dấu ngoặc đơn là gì qua những thông tin ở bên trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về công dụng của dấu ngoặc đơn trong đoạn văn. Cụ thể là:
Tác dụng của dấu ngoặc đơn trong văn viết
– Dùng để đánh dấu phần giải thích để làm rõ đối tượng đang nói đến .
– Dùng để đánh dấu phần thuyết minh về một sự vật, hiện tượng hay vấn đề nào đó.
– Dùng để đánh dấu phần bổ sung thêm thông tin về một vấn đề gì đó cho người đọc hiểu rõ.
Nếu bỏ đi phần bên trong dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của những đoạn văn cũng không thay đổi. Bởi các phần này cũng chỉ là phần bổ sung thêm chứ không phải nội dung chính.
Bài tập dấu ngoặc đơn
Qua các thông tin bên trên, chắc chắn các bạn đã hiểu rõ dấu ngoặc đơn là gì rồi. Để các bạn củng cố kiến thức và nhớ lâu, chúng ta sẽ cùng làm bài tập ở bên dưới đây nhé.
Bài tập 1: Đọc những đoạn trích dưới đây và trả lời câu hỏi:
- Đùng một cái, họ (những người bản xứ) đã được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lý và sự tự do”. (Trích trong Thuế máu của Nguyễn Ái Quốc)
- Gọi là kênh Ba Khía vì ở hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía. Chúng bám đặc sệt xung quanh các gốc cây (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng có sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon).
- Lý Bạch (701 – 762), một nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc ở đời Đường, tự là Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Cam Túc; lúc mới năm tuổi, gia đình đã về định cư tại làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).
- Dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích trên được sử dụng để làm gì?
- Nếu bỏ đi phần bên trong dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của những đoạn trích trên có sự thay đổi không?
Trả lời:
- Dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích được sử dụng để:
- Giải thích làm rõ thông tin hơn cho từ họ. Phần này giúp người đọc có thể hiểu rõ hơn họ chính là những người bản xứ.
- Thuyết minh về một loài một loài động vật mà tên của nó được dùng để gọi tên cho một con kênh, đó là ba khía. Phần này giúp người đọc có thể dễ dàng hình dung rõ hơn về đặc điểm của con kênh này.
- Bổ sung thêm thông tin về năm sinh (701), năm mất (762) của nhà thơ Lý Bạch và chú thích thêm về địa danh Miên Châu nay thuộc tỉnh nào (Tứ Xuyên).
- Nếu bỏ đi phần dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của các đoạn trích trên cũng không thay đổi. Bởi phần trong ngoặc đơn chỉ giải thích, bổ sung thêm các thông tin chứ không thuộc phần nghĩa cơ bản.
Làm bài tập dấu ngoặc đơn để củng cố kiến thức
Bài tập 2: Hai đoạn trích sau đây đã bị lược bỏ mất dấu câu. Đoạn trích (a) bị lược bỏ ba dấu phẩy và một (cặp) dấu ngoặc đơn. Còn đoạn trích (b) bị lược bỏ năm dấu phẩy và một dấu hai chấm. Hãy cho biết những dấu câu đó được đặt ở đâu.
- Đã vậy tính nết lại hay ăn xổi ở thì thật chỉ vì ốm đau luôn mà không làm được có một cái hang ở cũng chỉ bới nông sát mặt đất không biết lối đào sâu rồi khoét ra nhiều ngách như hang của tôi. (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
- Mùa xuân cây gạo gọi đến biết bao nhiêu là chim ríu rít Từ xa nhìn lại cây gạo vẫn sừng sững như một tháp đèn khổng lồ hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến xanh xanh tất cả đều lóng lánh lung linh trong ánh nắng.
Trả lời:
Những dấu câu đã bị lược bỏ trong hai đoạn trích là:
- Các bạn hãy xem trong đoạn trích này có phần nào được dùng để làm rõ thêm cho ý ở phía trước đó để biết được dấu ngoặc đơn dùng ở chỗ nào. Trong bốn dấu phẩy thì có một dấu phẩy tách hai vế của phần trong ngoặc đơn, một dấu phẩy nằm ở ngay sau dấu ngoặc đơn thứ hai. Cụ thể như sau: “Đã vậy tính nết lại hay ăn xổi ở thì (thật chỉ vì ốm đau luôn, không làm được), có một cái hang ở cũng chỉ bới nông sát mặt đất, không biết lối đào sâu rồi khoét ra nhiều ngách như hang của tôi.”
- Trong đoạn trích này, vị trí của dấu hai chấm là ranh giới giữa hai phần, phần thứ hai được dùng để thuyết minh cho phần thứ nhất. Cụ thể: “Mùa xuân, cây gạo gọi đến biết bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo vẫn sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến xanh xanh, tất cả đều lóng lánh, lung linh trong ánh nắng.”
Hy vọng bài viết này mang đến những thông tin hữu ích để các bạn hiểu rõ dấu ngoặc đơn là gì? Dấu ngoặc đơn có tác dụng gì? Từ đó soạn bài dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm hay, đúng chức năng. Nếu các bạn còn vấn đề gì chưa rõ về nội dung bài viết, hãy bình luận bên dưới bài viết để chúng tôi giải đáp chi tiết nhé.
